(Lichngaytot.com) Sức mạnh của sự sợ hãi khi dạy con bằng đòn roi tuy nhanh chóng và dễ dàng nhưng nó không thực sự hiệu quả về lâu về dài. Sức mạnh của tình yêu thương sẽ mất nhiều công sức, thời gian hơn, đòi hỏi bố mẹ phải kiên nhẫn để trẻ có thể phát triển tốt về mặt cảm xúc.
1. Tại sao bố mẹ dạy con bằng đòn roi?
- Muốn sửa chữa hành vi xấu của con
Hầu hết chúng ta đã nghe quá nhiều lời cảnh báo của các chuyên gia về việc không nên dùng roi vọt đối với con trẻ. Thế nhưng các phụ huynh vẫn chọn phương án này vì họ xem đó là một biện pháp kỷ luật hiệu quả trong việc giáo dục con trẻ.
Mỗi khi con làm sai bố mẹ có xu hướng dạy con bằng đòn roi để khiến con sợ hãi và không dám tái phạm trong lần tới. Vậy mà trẻ con hay quên, không lâu sau chúng lại phạm sai lầm tương tự. Thế nên đòn roi sẽ có “tác động ảo” ngắn hạn, nhưng về lâu dài đó không phải là biện pháp tối ưu.
- Tuyệt vọng trong quá trình nuôi dạy con
Đôi khi, bố mẹ đánh con là vì họ cảm thấy quá tuyệt vọng. Bố mẹ thường có cảm giác "sôi máu" khi cuộc đối thoại giữa họ không thể tìm được một hướng đi chung.
Khi bất đồng quan điểm các bậc phụ huynh không kiểm soát được hành vi. Có người còn hét lên rằng: “Không thể tin nổi con lại như thế!" và trừng phạt về thể xác đứa trẻ ngay lập tức để mong nó sửa đổi.
Họ rơi vào trạng thái tiêu cực mỗi khi con phạm lỗi và chỉ biết dùng đòn roi thể hiện sự tuyệt vọng của bản thân trong cách giáo dục con.
- Tức giận chuyện bên ngoài, trút lên con
Nhiều ông bố bà mẹ khi ở bên ngoài không đủ khả năng tranh đấu với ai nên về nhà trút hết vấn đề của bản thân lên đầu đứa trẻ. Do trẻ con yếu thế nên không thể chống trả với phản ứng của bố/mẹ nên việc này càng xảy ra thường xuyên.
Dường như đòn roi là cách để họ trút cơn giận của mình một cách vô cớ vào con cái bất chấp những hậu quả có thể gây ra cho chúng.
Hầu hết chúng ta đã nghe quá nhiều lời cảnh báo của các chuyên gia về việc không nên dùng roi vọt đối với con trẻ. Thế nhưng các phụ huynh vẫn chọn phương án này vì họ xem đó là một biện pháp kỷ luật hiệu quả trong việc giáo dục con trẻ.
Mỗi khi con làm sai bố mẹ có xu hướng dạy con bằng đòn roi để khiến con sợ hãi và không dám tái phạm trong lần tới. Vậy mà trẻ con hay quên, không lâu sau chúng lại phạm sai lầm tương tự. Thế nên đòn roi sẽ có “tác động ảo” ngắn hạn, nhưng về lâu dài đó không phải là biện pháp tối ưu.
- Tuyệt vọng trong quá trình nuôi dạy con
Đôi khi, bố mẹ đánh con là vì họ cảm thấy quá tuyệt vọng. Bố mẹ thường có cảm giác "sôi máu" khi cuộc đối thoại giữa họ không thể tìm được một hướng đi chung.
Khi bất đồng quan điểm các bậc phụ huynh không kiểm soát được hành vi. Có người còn hét lên rằng: “Không thể tin nổi con lại như thế!" và trừng phạt về thể xác đứa trẻ ngay lập tức để mong nó sửa đổi.
Họ rơi vào trạng thái tiêu cực mỗi khi con phạm lỗi và chỉ biết dùng đòn roi thể hiện sự tuyệt vọng của bản thân trong cách giáo dục con.
- Tức giận chuyện bên ngoài, trút lên con
Nhiều ông bố bà mẹ khi ở bên ngoài không đủ khả năng tranh đấu với ai nên về nhà trút hết vấn đề của bản thân lên đầu đứa trẻ. Do trẻ con yếu thế nên không thể chống trả với phản ứng của bố/mẹ nên việc này càng xảy ra thường xuyên.
Dường như đòn roi là cách để họ trút cơn giận của mình một cách vô cớ vào con cái bất chấp những hậu quả có thể gây ra cho chúng.
- Không có phương pháp nào khác
Trong sâu thẳm, các bậc phụ huynh đang sử dụng đòn roi cảm thấy tội lỗi, hoặc biết là không nên nhưng vẫn đánh phạt con vì không biết mình phải làm gì khác.
Dù bản thân thấy vô cùng bất lực vì cách họ dùng không hề đem lại hiệu quả nhưng không biết nên phải làm gì, thế nên bạo lực đòn roi sẽ được ưu tiên và là biện pháp dễ nhất có thể dùng mỗi khi con cái mắc sai lầm. Hoặc họ cũng chỉ thử phương pháp mới trong một thời gian ngắn, không đủ để phát huy tác dụng.
Dù bản thân thấy vô cùng bất lực vì cách họ dùng không hề đem lại hiệu quả nhưng không biết nên phải làm gì, thế nên bạo lực đòn roi sẽ được ưu tiên và là biện pháp dễ nhất có thể dùng mỗi khi con cái mắc sai lầm. Hoặc họ cũng chỉ thử phương pháp mới trong một thời gian ngắn, không đủ để phát huy tác dụng.
Nhưng bạn nên nhớ rằng, mặc dù đòn roi có thể sẽ là một giải pháp tạm thời có tác động, nhưng nó sẽ không giải quyết được bất kỳ vấn đề gì trong việc nâng cao nhận thức về hành vi cho con trẻ.
Mỗi đứa trẻ sẽ phù hợp với một phương pháp kỷ luật khác nhau, thế nên mỗi ông bố/bà mẹ nên tự trang bị cho mình một số phương pháp riêng để có thể thử áp dụng, chọn lọc xem cách nào là hiệu quả với con mình nhất.
Mỗi đứa trẻ sẽ phù hợp với một phương pháp kỷ luật khác nhau, thế nên mỗi ông bố/bà mẹ nên tự trang bị cho mình một số phương pháp riêng để có thể thử áp dụng, chọn lọc xem cách nào là hiệu quả với con mình nhất.
2. Có nên dạy con bằng đòn roi?
Một khảo sát diễn ra năm 2018 về các bác sĩ nhi khoa cho kết quả chỉ 6% bác sĩ được khảo sát tán thành với việc giáo dục con cái bằng đòn roi. Chỉ 2,5% dự đoán kết quả tích cực từ việc áp dụng phương pháp kỷ luật này.
Kỷ luật đòn roi không mang lại hiệu quả trong việc dạy con, bởi nó chỉ khiến con sợ ngay lúc đó, không khiến thay đổi hành vi của trẻ trong tương lai. Khi đánh một đứa trẻ và chúng sẽ dừng lại vì giật mình, vì sợ. Chúng sẽ không nhớ những gì chúng làm sai mà chỉ tập trung vào nỗi đau khi bị đánh.
Thực tế là hành xử bạo lực không tốt đối với bất cứ ai bao gồm cả trẻ em và người lớn. Trong khi đối với người lớn, nếu làm chủ được cảm xúc, chúng ta hoàn toàn có thể tìm cách quên đi hoặc chống trả lại. Thế nhưng trẻ em sẽ để lại hậu quả dai dẳng hơn vì tâm lý của chúng còn non nớt, chưa ổn định.
Từ đó, các con luôn cảm thấy chơi vơi, bị tổn thương nghiêm trọng, về sau này sẽ hình thành nên sự tự ti, nghĩ rằng ra ngoài xã hội ai chà đạp lên mình cũng được.
Hoặc có thể chúng có hành vi hung hăng, chống đối xã hội. Chưa kể sau này khi trưởng thành trẻ cũng dễ áp dụng phương cách tương tự này với con cái như một vòng tuần hoàn.
Thế nên, cho dù mục đích đánh con có thể là vì muốn chúng tốt lên nhưng các bậc phụ huynh phải hiểu cơ chế của hành vi tốt rất đơn giản: Nhận thức tốt thì hành động tốt. Khi con bị "ăn đòn" chúng sợ hãi, càng có hành vi sai, tiếp tục là càng bị nhiều đòn roi, vòng tròn luẩn quẩn này cứ thế lặp đi lặp lại.
Đừng lấy câu nói của người xưa: “Thương cho roi cho vọt” để giải thích cho việc đánh con. Bởi đó chỉ là nghĩa đen của câu nói. “Roi vọt” ở đây chỉ là nghiêm khắc dạy con cái để con nên người, còn đánh đòn chỉ là hạ sách mà thôi.
Hoặc có thể chúng có hành vi hung hăng, chống đối xã hội. Chưa kể sau này khi trưởng thành trẻ cũng dễ áp dụng phương cách tương tự này với con cái như một vòng tuần hoàn.
Thế nên, cho dù mục đích đánh con có thể là vì muốn chúng tốt lên nhưng các bậc phụ huynh phải hiểu cơ chế của hành vi tốt rất đơn giản: Nhận thức tốt thì hành động tốt. Khi con bị "ăn đòn" chúng sợ hãi, càng có hành vi sai, tiếp tục là càng bị nhiều đòn roi, vòng tròn luẩn quẩn này cứ thế lặp đi lặp lại.
Đừng lấy câu nói của người xưa: “Thương cho roi cho vọt” để giải thích cho việc đánh con. Bởi đó chỉ là nghĩa đen của câu nói. “Roi vọt” ở đây chỉ là nghiêm khắc dạy con cái để con nên người, còn đánh đòn chỉ là hạ sách mà thôi.
3. Tác hại của việc dạy con bằng đòn roi
3.1 Gây đau đớn thể xác
Việc trực quan nhất mà ai cũng thấy đó là tác hại của việc này là gây đau đớn về thể xác. Nhiều trẻ bị chấn thương trên cơ thể và phải nhập viện vì bị bố mẹ đánh.
Thậm chí, không ít vụ án mạng đã xảy ra khi ông bố/bà mẹ "quá tay" trong lúc dạy dỗ con, cuối cùng vô tình sát hại con mình. Thế nên để ngăn chặn tội ác này tốt nhất là dừng ngay việc đánh đập con nhỏ.
3.2 Nói dối
Việc bị đánh đòn còn có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, chúng luôn lo lắng bị đánh đòn mỗi khi phạm lỗi, từ đó sẽ tìm cách trốn tránh lỗi lầm bằng cách nói dối, đổ thừa cho người khác.
Sau mỗi lần "no đòn" chúng sẽ nghĩ: Làm gì để không bị đánh đòn? Việc tìm mọi cách để không bị đánh đòn và chịu đựng những vết đau về thể xác sẽ là nguyên nhân khiến trẻ nói dối.
Không ít đứa trẻ lớn lên nói dối và trộm cắp cũng vì sự dạy dỗ nghiêm khắc quá mức và sai hướng của cha mẹ lúc nhỏ.
Như vậy, đánh đòn không phải là lựa chọn duy nhất trong việc dạy dỗ con cái. Với mỗi đứa trẻ ở độ tuổi khác nhau, cha mẹ hãy lựa chọn cách kỷ luật phù hợp.
3.3 Đứa trẻ có xu hướng bạo lực
Con cái thường quan sát những hành động của cha mẹ để học theo. Mỗi lần bạn đánh con không giúp chúng trở nên tốt hơn mà thậm chí là đang gửi một thông điệp “độc hại” đến đứa trẻ đó. Trẻ tưởng rằng dùng bạo lực là có thể giải quyết hết mọi vấn đề.
Các nghiên cứu đã chỉ ra được mối liên hệ giữa việc bị đánh đòn và tính bạo lực, hung hăng trong hành vi, từ đó ảnh hưởng tới vấn đề phát triển tâm sinh lý ở trẻ và tiếp tục gây ra những vấn đề nghiêm trọng khác.
Trẻ con khả năng học hỏi mọi thứ và luôn có khuynh hướng bắt chước người mà chúng kính trọng nhất. Hãy thật cẩn trọng, vì bố mẹ đang nuôi dạy những người trong tương lai sẽ trở thành người có xu hướng bạo lực.
3.4 Cắt đứt mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái
Nhiều bậc cha mẹ đã cảm thấy hối hận vì sử dụng bạo lực trong việc giáo dục con cái khi nó là một tác nhân gây ra những “rạn nứt” trong mối quan hệ giữa hai thế hệ.
Những đứa trẻ sẽ có cảm giác không được lắng nghe, bố mẹ không hiểu mình, chúng sẽ tức giận, chống đối. Thế nên khi bố mẹ càng ép con làm theo ý mình lại càng nhận về sự chống trả dữ dỗi và họ vội vàng cho rằng con mình hư hỏng.
Những đứa trẻ sẽ có cảm giác không được lắng nghe, bố mẹ không hiểu mình, chúng sẽ tức giận, chống đối. Thế nên khi bố mẹ càng ép con làm theo ý mình lại càng nhận về sự chống trả dữ dỗi và họ vội vàng cho rằng con mình hư hỏng.
3.5 Hình phạt sẽ leo thang
Khi còn nhỏ, con muốn làm trái lời bố mẹ để khẳng định sự độc lập và chúng bị đánh dọa. Thế nhưng càng lớn thì hình phạt càng mạnh, gia tăng với độ "lì" của con.
Thậm chí khi chúng ở tuổi trưởng thành đầy ngang bướng, chúng còn làm trái ý như là để “trả thù” sau những nỗi đau về thể xác chúng đã phải chịu đựng. Chúng có xu hướng "nhờn” với việc này và càng khiến bố mẹ cảm thấy tức giận vô cùng, mất kiểm soát với con.
Vậy nên đòn roi càng ngày càng gia tăng nhưng càng không hiệu quả. Thế nên, các bậc phụ huynh nên lường trước tình huống này, đừng để bản thân phải rơi vào tình huống tương tự khiến bạn hối hận về cách làm của mình đấy. Đánh đòn sẽ khiến trẻ cảm thấy xấu hổ và đau đớn hơn là việc xử lý gốc rễ của vấn đề.
Thậm chí khi chúng ở tuổi trưởng thành đầy ngang bướng, chúng còn làm trái ý như là để “trả thù” sau những nỗi đau về thể xác chúng đã phải chịu đựng. Chúng có xu hướng "nhờn” với việc này và càng khiến bố mẹ cảm thấy tức giận vô cùng, mất kiểm soát với con.
Vậy nên đòn roi càng ngày càng gia tăng nhưng càng không hiệu quả. Thế nên, các bậc phụ huynh nên lường trước tình huống này, đừng để bản thân phải rơi vào tình huống tương tự khiến bạn hối hận về cách làm của mình đấy. Đánh đòn sẽ khiến trẻ cảm thấy xấu hổ và đau đớn hơn là việc xử lý gốc rễ của vấn đề.
3.6 Tổn thương tinh thần sâu sắc
Càng kỷ luật con bằng đòn roi càng khiến bé tự ti, mặc cảm về sự xuất hiện của mình trong cuộc đời này. Có thể chúng không trách bố mẹ, chúng tự cho mình là kẻ “bất tài”, “vô dụng”, “phá hoại”, "không xứng đáng được tôn trọng"…
Theo thời gian, các con sẽ càng cảm thấy xấu hổ và không có động lực để cải thiện hành vi của mình. Chúng sẽ bắt đầu nảy sinh những suy nghĩ khi cho rằng bản thân không thể làm tốt hơn. Những vết sẹo tâm lý này dễ khiến trẻ bị ám ảnh cho đến tuổi trưởng thành.
Theo thời gian, các con sẽ càng cảm thấy xấu hổ và không có động lực để cải thiện hành vi của mình. Chúng sẽ bắt đầu nảy sinh những suy nghĩ khi cho rằng bản thân không thể làm tốt hơn. Những vết sẹo tâm lý này dễ khiến trẻ bị ám ảnh cho đến tuổi trưởng thành.
Đòn roi làm cho bé cảm thấy sợ hãi và không còn muốn chia sẻ với bố mẹ nữa. Nó cũng khiến con lớn lên với suy nghĩ khiếp sợ trước những kẻ mạnh hơn.
3 quyền lợi mà cha mẹ nên dành cho con sau đây nếu áp dụng thành công thì bé sẽ vô cùng thông minh và lớn nhanh, cha mẹ sẽ dạy con nhàn tênh.
4. Giải pháp giáo dục không đòn roi
Trong quá trình dạy con, không phải cứ cái gì không giải quyết được là dùng roi vọt. Lưu ý rằng biện pháp kỷ luật và giáo dục đạt được hiệu quả khi và chỉ khi nó đảm bảo được 3 bước:
- Vạch ra được những sai lầm của trẻ
- Hướng dẫn trẻ cách giải quyết
- Rút ra được kinh nghiệm để lần sau không tiếp tục tái phạm.
Hiện nay, có rất nhiều phương pháp giáo dục hiệu quả hơn là việc sử dụng đòn roi.
4.1 Cho con những lời khen
Lời khen chính là một vũ khí lợi hại trong việc khuyến khích con tập trung thực hiện các điều tốt, tích cực.
Khen ngợi, khen thưởng hành vi tích cực đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng sự tự tin của chúng cho những hành trang trong tương lai. Hãy tìm hiểu thêm về phương pháp này để những lời động viên con phát huy được tác dụng.
4.2 Tìm hiểu lý do thực sự
Bố mẹ cần thấu hiểu cặn kẽ những nguyên do phát sinh hành vi. Kiên nhẫnlắng nghe câu chuyện của chúng một cách nghiêm túc. Có rất nhiều lý do khiến con không nghe lời bạn. Ví dụ như bạn nói nhỏ hoặc con đang tập trung, quan tâm chuyện khác.
Khi chưa hiểu thì đừng vội vã kết luận con bướng bỉnh. Hãy hỏi con có nghe bạn nói gì hay không hoặc lặp lại lời nói của mình.
4.3 Trò chuyện với con nhiều hơn
Trẻ thường khó khăn trong việc bày tỏ cảm xúc của mình như buồn, sợ, tức giận,... Hãy thường xuyên nói về cảm xúc của trẻ để hiểu và xoa dịu con bằng một giọng điệu nhẹ nhàng, một cái ôm, thái độ thấu hiểu và trìu mến.
Khi đó, bạn hiểu tâm tư con hơn, tránh được việc con tỏ thái độ bướng bỉnh vì muốn được bố mẹ quan tâm, chú ý.
4.4 Cho trẻ thời gian và không gian để suy nghĩ
Nhiều phụ huynh có xu hướng ép con làm việc con không thích, hãy hiểu cho tâm tư của trẻ.
Sau đó lựa lời, nhẹ nhàng giải thích cho con hiểu là nếu cha mẹ chỉ muốn tốt cho con. Như vậy, gia tăng cơ hội con nghe theo lời của bạn và có tính ngoan ngoãn và sự cảm thông.
Ngoài ra, còn có rất nhiều phương pháp khác để bố mẹ có thể cân nhắc áp dụng. Thế nhưng quan trọng nhất trong việc sử dụng chúng đó là bạn phải thể hiện rằng mình yêu thương, quan tâm, thấu hiểu con.
Xem thêm tin liên quan:
Xem thêm tin liên quan: