Cúng đầy tháng bé trai bé gái đúng chuẩn để con mạnh khỏe, mang tài lộc đến cả gia đình

Lễ cúng đầy tháng là lễ cúng tạ bà Mụ khi bé tròn 1 tháng tuổi. Đây được xem là một trong 3 nghi lễ quan trọng trong thủ tục cúng Mụ. Hai lễ còn lại là cúng đầy cữ và cúng thôi nôi (khi bé tròn 1 tuổi).

Lễ cúng này được xem lời thông báo của gia đình em bé tới tổ tiên, thiên địa về sự có mặt của bé trên đời, đồng thời cũng là để cảm ơn bà Mụ đã có công tạo ra em bé và Đức ông đã che chở, bảo vệ để bé có được 1 tháng chào đời quan trọng.
 

- Đánh dấu mốc quan trọng trong cuộc đời của trẻ: Ngày xưa tỉ lệ tử vong ở trẻ em rất cao do điều kiện y tế không đảm bảo và cuộc sống còn nhiều khó khăn. Giai đoạn em bé được 1 tháng tuổi vì thế mà được xem là thời điểm rất quan trọng, đánh dấu mốc đáng nhớ với gia đình và cả dòng họ.

Ngày nay nền y tế văn minh, hiện đại nên tỷ lệ sinh nở diễn ra tốt đẹp đã cao hơn trước rất nhiều nhưng lễ cúng Mụ vào dịp em bé được đầy tháng như một nét văn hóa đẹp của truyền thống đang được các gia đình gìn giữ và phát huy.

- Lễ cúng đầy tháng bé trai bé gái là lời cảm ơn đến tổ tiên cùng các vị thần đã che chở cho bé suốt trong thời gian thai kì đầy khó khăn.

- Lễ cúng còn để cầu mong trẻ hay ăn chóng lớn, khỏe mạnh, do đó các gia đình xem đây là lễ cúng quan trọng và họ thường chuẩn bị lễ vật rất kỹ càng và thịnh soạn.

- Là dịp để cầu nguyện phước lành, may mắn cho bé với mong muốn bé có được một sự khởi đầu thuận lợi trong cuộc đời.

- Lễ cúng này còn được xem là lễ cúng bà Mụ được xem là lời cảm ơn tới bà Mụ, chính vì thế lễ cúng đầy tháng còn gọi là lễ cúng bà Mụ gồm có 12 bà Mụ tiên nương và 1 bà Mụ chúa (có nơi thì quan niệm là 12 bà mụ và 3 Đức ông).

Sự tích về các bà Mụ được mọi người truyền lại rằng: Mỗi đứa trẻ sơ sinh đều do các vị Đại Tiên (bà Chúa Đầu thai) hay còn gọi là 12 bà Mụ nặn ra. Mỗi bà sẽ có trách nhiệm nặn ra một bộ phận cho đứa trẻ như mắt, mũi, tay, chân, tóc,… xấu hay đẹp cũng do tay các bà tạo ra.

Vì thế, sau khi con sinh được 1 tháng khỏe mạnh, cha mẹ phải thực hiện nghi lễ cúng cảm ơn bà Mụ và Đức ông đã đem đứa trẻ đến nhà, giúp mẹ tròn con vuông.

12 bà Mụ gồm có:

- Mụ bà Trần Tứ Nương coi việc sanh đẻ (chú sanh)

- Mụ bà Vạn Tứ Nương coi việc thai nghén (chú thai)

- Mụ bà Lâm Cửu Nương coi việc thụ thai (thủ thai)

- Mụ bà ưu Thất Nương coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé (chú nam nữ)

- Mụ bà Lâm Nhất Nương coi việc chăm sóc bào thai (an thai)

- Mụ bà Lý Đại Nương coi việc chuyển dạ (chuyển sanh)

- Mụ bà Hứa Đại Nương coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)

- Mụ bà Cao Tứ Nương coi việc ở cữ (dưỡng sanh)

- Mụ bà Tăng Ngũ Nương coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)

- Mụ bà Mã Ngũ Nương coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)

- Mụ bà Trúc Ngũ Nương coi việc giữ trẻ (bảo tử)

- Mụ bà Nguyễn Tam Nương coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ (giám sanh).

+ Tính theo lịch Âm: Nhiều địa phương còn quan niệm tính ngày đầy tháng dựa vào giới tính của đứa trẻ và tuân theo nguyên tắc "nam trồi 2, nữ sụt 1".

Theo quan điểm dân gian, nếu gia đình nào có con trai  thì sẽ tính ngày đầy tháng tăng lên 2 ngày so với ngày sinh. Còn nếu là bé gái thì tính ngày đầy tháng lùi lại 1 ngày. Lý do là tuân theo quan điểm con trai phải luôn là người đi trước, là người lãnh đạo, mạnh dạn tiến về phía trước thì mới dễ thành công. Bên cạnh đó, con gái phải biết nhún nhường một bước thì cuộc sống mới êm ấm, hạnh phúc.
 
Ví dụ:

 + Tính theo lịch Dương: Ngày nay, nhiều gia đình quan tâm tới ngày Dương để tính sinh nhật cho con hơn nên họ cũng tính theo lịch này sẽ tiện cho công việc và cuộc sống.

Nếu tính theo Dương lịch thì vào đúng ngày sinh tháng kế tiếp là cúng đầy tháng. Ví dụ bé sinh ngày 30/2 Dương lịch thì đầy tháng vào ngày 30/3 Dương lịch.

Việc gia đình chọn cách tính nào không quan trọng, miễn là họ cảm thấy phù hợp và thuận tiện cho mình là được. Vì thế, ngày nay, cả hai cách tính trên vẫn đang được sử dụng song song.
 

Thời gian cúng có thể vào buổi sáng trước 12 giờ hoặc cúng vào buổi chiều tối để cho mát mẻ. Nếu gia đình nào kỹ lưỡng hơn chút có thể xem lịch ngày tốt để biết ngày đó giờ nào đẹp để chọn làm giờ cúng sẽ tốt hơn rất nhiều.

Ngoài ra, có một cách tính giờ cúng nữa đó là dựa vào ngày giờ sinh của bé rồi tính ra Tam Hợp để chọn giờ nhưng không phải ai cũng biết cách dùng nên phương pháp này thường áp dụng cho ai biết hoặc nhờ người xem hộ.

 

Mâm lễ cúng đầy tháng cho bé tuy đơn giản nhưng phải được chuẩn bị chu đáo, không nên quá xem nhẹ tới mức sắp lễ quá sơ sài.
 

+ 1 con gà luộc (có thể thay bằng vịt).
 

+ 1 bát cháo lớn.
 

+ 1 bát chè lớn.

+ 3 đĩa xôi lớn.

Khi sắp đặt đồ cúng đầy tháng bé trai bé gái nên nhớ chia thành 2 mâm sao cho mâm trên cách mâm dưới không quá 10 phân, nhớ tuân theo nguyên tắc “Đông bình, Tây quả” tức phía Đông là vị trí đặt bình hoa và phía Tây là vị trí đặt lễ vật.

Trong đó, bàn nhỏ và thấp hơn để bày lễ vật cúng kính Đức ông, còn bàn lớn cao hơn sẽ bày lễ vật cúng 12 bà Mụ.

 

 

Trước tiên, người chủ lễ (thường là ông nội của trẻ) sẽ thắp 3 nén nhang rồi cha mẹ sẽ bế em bé ra trước án để làm nghi lễ.

Tùy địa phương mà văn khấn có câu chữ khác nhau, nhưng thường bắt đầu bằng việc kính cẩn xưng danh các bà Mụ, thần phật; ngày tháng cúng; tên 2 vợ chồng và tên đứa con, lý do cúng; bày tỏ lòng biết ơn công lao và lời cầu mong các bà độ trì phù hộ.

 

Văn khấn cúng đầy tháng:

 

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Chúng con kính lạy Đệ nhất đại tiên chúa cùng chư vị tiên nương.

Chúng con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương, các vị Đức ông cùng gia tiên hai họ nội ngoại.

Hôm nay là ngày… tháng… năm… âm lịch. Vợ chồng chúng con gồm có… sinh được con (trai, gái) đặt tên là… Chúng con hiện ngụ tại…

Nay chúng con thành tâm sắm sửa lễ vật cúng đầy tháng cho cháu dâng bày lên trước án. Trước chư vị Tôn thần kính cẩn chúng con tâu trình:

Nhờ ơn chư vị thần linh cùng gia tiên. Để chúng con sinh cháu (trai, gái) tên… sinh ngày… được mẹ tròn con vuông.

Chúng con thành tâm cúi xin chư vị giáng lâm trước án. Chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật. Xin các vị phù hộ độ trì, vuốt ve che chở. Phù hộ cho cháu được tươi đẹp, thông minh, được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được an khang, không nghĩ lo, gặp dữ hóa lành.

Xin thành tâm cúi lễ, xin được chư vị chứng giám lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

 

Theo văn hóa vùng miền với nhiều tập quán khác nhau nên giữa miền Bắc, Trung, Nam có cách cúng đầy tháng bé trai bé gái khác nhau:

 

- Giờ cúng: Giờ thực hiện cúng đầy tháng cho em bé thường vào sáng sớm hoặc chiều tối:

+  Miền Bắc: trước 12 giờ.

+ Miền Trung: từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều.

+ Miền Nam: trước 9 giờ.

- Lễ mặn: Gà trống sẽ được dùng cho việc cúng tế ở miền Bắc trong khi đó, người miền Nam sẽ chọn thịt quay hoặc gà, vịt luộc để dâng lễ. Người miền Trung sẽ cúng gà trống hoặc gà mái đều được.

- Xôi cúng: Món xôi quen thuộc mà người miền Bắc mang đi cúng là xôi vò, người miền Nam lại chọn xôi gấc, còn người miền Trung sẽ cúng xôi đậu xanh hoặc xôi gấc đều được.
 

- Bộ tam sên: Những lễ vật trong bộ tam sên sẽ được người miền Bắc luộc chín, thế nhưng người miền Trung và Nam thì lại thường để sống.
 
- Lì xì: Miền Bắc và Trung sẽ lì xì cho em bé trong ngày này và không cúng đồ chơi như người miền Nam - họ sẽ cúng thêm những món như sách, bút... phù hợp với giới tính của trẻ hay mong muốn của gia đình để sau khi hạ lễ sẽ giữ lại làm đồ lộc cho bé.