(Lichngaytot.com) Tiết Thanh Minh là một trong những dịp lễ tết đặc biệt trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Tuy nhiên không phải ai cũng nắm được các thông tin đầy đủ về Thanh Minh, thậm chí còn có người hiểu sai. Bài biết dưới đây sẽ giúp các bạn hiểu chính xác nhất về dịp lễ này.
- 1. Tiết Thanh Minh là gì?
- 2. Thanh Minh là ngày nào?
- 3. Nguồn gốc của tiết khí Thanh Minh
- 4. Dịp Thanh Minh có ý nghĩa gì?
- 5. Các hoạt động lễ hội trong dịp Thanh Minh
- 6. Nên làm gì trong dịp Thanh Minh?
- 7. Những điều cần kiêng kị trong dịp Thanh Minh
- 8. Cách cúng lễ và văn khấn dịp Thanh Minh
- 9. Phương pháp dưỡng sinh trong Thanh Minh
- 10. Dự báo vận mệnh người sinh vào tiết khí Thanh Minh
- 11. Phong thủy khai vận trong tiết khí Thanh Minh
- 12. Tìm hiểu về dịp Thanh Minh trong văn hoá các nước
1. Tiết Thanh Minh là gì?
Đây là một dịp lễ Tết thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, lòng thành kính, báo hiếu của con cháu đối với tổ tiên và những người thân đã khuất của người dân Việt Nam ta. Vào dịp này, những người con xa quê đều cố gắng sắp xếp về tảo mộ tổ tiên mình.
Mặc dù không rộn ràng như ngày Tết Nguyên Đán nhưng người Việt Nam cũng rất coi trọng Thanh Minh. Đây là 1 trong 2 dịp chính mà con cháu thăm viếng, chăm sóc mồ mả tổ tiên. Một dịp khác là dịp cuối năm, khi con cháu đến dọn cỏ thắp hương và “mời” anh linh người đã khuất về ăn Tết Nguyên đán.
Theo tiếng Hán, “thanh” có nghĩa trong, còn “minh” có nghĩa là sáng. Ghép hai từ này lại thì ý nghĩa của từ Thanh Minh được hiểu đơn giản là ngày mà trời quang mây tạnh.
Tiết Thanh Minh hay Tết Thanh Minh?
Nhiều người vẫn hay nhầm lẫn giữa hai khái niệm “tiết Thanh Minh” và “tết Thanh Minh”, tưởng rằng hai từ này đều là một.
Nhưng thật ra chúng mang ý nghĩa khác nhau.
- Tiết Thanh Minh là tên của một tiết khí giao giữa mùa xuân và mùa hạ.
- Còn tết Thanh Minh là một ngày lễ cụ thể trong cả khoảng thời gian của tiết khí này.
2. Thanh Minh là ngày nào?
Theo Lịch vạn niên, tiết khí này thường bắt đầu từ ngày 4-5/4 (sau khi kết thúc tiết Xuân Phân) và kết thúc vào khoảng 20-21/4 dương lịch (trước khi bắt đầu tiết Cốc Vũ). Mỗi năm, tiết khí này có thể xê dịch vài ngày và không cố định.
Nhiều người vẫn nhầm tưởng Thanh Minh được tính dựa theo lịch âm như hầu hết các ngày lễ mang tính tâm linh thờ cúng khác ở Việt Nam. Nhưng tất cả các tiết khí, trong đó có tiết khí Thanh Minh đều được tính theo lịch mặt trời hay lịch dương.
Nhiều người vẫn nhầm tưởng Thanh Minh được tính dựa theo lịch âm như hầu hết các ngày lễ mang tính tâm linh thờ cúng khác ở Việt Nam. Nhưng tất cả các tiết khí, trong đó có tiết khí Thanh Minh đều được tính theo lịch mặt trời hay lịch dương.
Nhưng một số người xem ngày cúng lễ tảo mộ cho dịp này thì vẫn dùng lịch âm vì các ngày giỗ hay cúng kiến cho người đã khuất đều dựa theo lịch âm.
Vào ngày lễ này con cháu cùng nhau kéo về thăm mộ của tổ tiên, cùng nhau dọn dẹp quét rửa mộ phần và bày mâm cúng cho tổ tiên mong tổ tiên phù hộ cho con cháu luôn khỏe mạnh bình an.
3. Nguồn gốc của tiết khí Thanh Minh
“Thanh Minh trong tiết tháng Ba,
Lễ là Tảo mộ, hội là Đạp Thanh”.
Được bắt nguồn từ Trung Quốc, Thanh Minh dần thâm nhập và trở thành một phần văn hóa của người Việt cho tới ngày nay.
Không chỉ là một tiết khí được lập bởi những người trong thời cổ đại dựa trên chu kỳ mặt trời và khí hậu, còn có một câu chuyện ý nghĩa đằng sau đó là nguồn gốc cho những tập tục của ngày tết Thanh Minh này.
Lịch sử ghi chép rằng, thời Xuân Thu của Trung Hoa cổ đại, có một vị vua nước Tấn là Tấn Văn Công trong lúc trị vì gặp loạn đã phải bỏ nước lưu vong, hết trú nước Tề rồi đến nước Sở. Ấy vậy, một hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi bèn lập kế nhằm giúp đỡ vua.
Trong hành trình chạy nạn, Giới Tử Thôi đã phải hy sinh cắt một miếng thịt đùi mình để nấu rồi dâng lên cho vua khi chợt thấy lương thực dần bị cạn kiệt. Vua Tấn ăn xong hỏi ra mới biết nên đã cảm kích không thôi và luôn ghi lòng tạc dạ.
Giới Tử Thôi theo phò vua suốt 19 năm, trải qua bao nhiêu gian truân và nguy hiểm. Khi Tấn Văn Công giành lại được ngôi báu, quay trở về làm vua nước Tấn và phong thưởng cho những ai có công. Tuy nhiên, vua lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi và Giới Tử Thôi cũng không oán trách, vì ông cho rằng đó là nghĩa vụ của mình nên đưa mẹ già vào núi Điền Sơn ở ẩn.
Về sau, vua mới chợt nhớ đến công lao của Giới Tử Thôi, nên cho người đi tìm nhưng ông không chịu rời Điền Sơn ra lĩnh thưởng. Vì thế, vua bèn hạ lệnh đốt rừng để gây sức ép cho ông xuất hiện nhưng lại vô tình thiêu chết cả hai mẹ con Giới Tử Thôi.
Vì ân hận và thương xót, vua quyết định lập miếu thờ và hạ lệnh cho dân chúng lúc bấy giờ phải kiêng đốt lửa trong 3 ngày (từ 3/3 - 5/3 âm lịch) và chỉ ăn đồ nguội để tưởng niệm. Sự kiện này còn gọi là ngày Tết hàn thực, và là một ngày lễ nằm trong dịp Thanh Minh để nhớ ơn những người có công đã khuất.
Đến khi du nhập vào Việt Nam thì ý nghĩa của tết hàn thực đã dần thay đổi và chuyển sang là tục tảo mộ ông bà cha mẹ tổ tiên trong Thanh Minh.
4. Dịp Thanh Minh có ý nghĩa gì?
Một số nhà nghiên cứu còn cho rằng Thanh Minh là dịp mà tấm lòng hiếu thuận của con cháu được thể hiện rõ nét nhất. Vì vậy ý nghĩa quan trọng nhất của dịp lễ này là báo hiếu, trả nghĩa, đền đáp công ơn sinh thành dưỡng dục. Các hoạt động liên quan đến tết Thanh Minh do đó cũng được tổ chức hết sức trang trọng.
Trong ngày Thanh Minh, mọi người thường chuẩn bị lễ vật tươm tất như đèn, nhang, hoa quả để dâng lên gia tiên.
Tất cả lễ vật được bày trí trước phần bia mộ người mất, cùng lời khấn vái mong tổ tiên phù hộ con cháu được bình an và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống. Sau khi cúng vái, tàn nhang con cháu cùng nhau dọn dẹp sạch sẽ xung quanh ngôi mộ tổ tiên đã khuất.
Lưu ý:
Đặc biệt trong năm, những gia đình muốn khai quật hay xây dựng mồ mả thì phải đợi đến ngày Thanh Minh mới được phép động thổ. Điều này là nguyên tắc được ông bà xưa ta quy ước để tránh gặp phải tai ương, xui xẻo mang lại cho con cháu phần mộ động thổ.
Đặc biệt trong năm, những gia đình muốn khai quật hay xây dựng mồ mả thì phải đợi đến ngày Thanh Minh mới được phép động thổ. Điều này là nguyên tắc được ông bà xưa ta quy ước để tránh gặp phải tai ương, xui xẻo mang lại cho con cháu phần mộ động thổ.
5. Các hoạt động lễ hội trong dịp Thanh Minh
Có rất nhiều hoạt động, tập tục truyền thống trong tiết Thanh Minh như:
- Lễ tảo mộ:
Trong ngày Thanh Minh, con cháu tới mộ phần của ông bà tổ tiên dọn dẹp cây cỏ sạch sẽ, tu sửa, đắp lại một phần, hay những ngôi mộ xây thì sửa sang, sơn lại, lau rửa sạch sẽ và thắp hương, lễ bái để tỏ lòng nhớ tới công ơn của tiền nhân khi trước.
- Hội đạp thanh:
Hội đạp thanh là một lễ hội đặc biệt trong dịp Thanh Minh. Theo chiết tự, đạp thanh có nghĩa là giẫm lên cỏ.
Trong ngày này, những nam thanh nữ tú sẽ cùng nhau đi chơi, vãn cảnh, du xuân và đi qua những vùng đất cỏ non để mong nhận được may mắn, hơi xuân, sức khỏe, nhiệt huyết, sự trỗi dậy, vươn cao, khí tốt...
Tuy nhiên, hội đạp thanh không còn quá phù hợp với cuộc sống hiện nay. Thứ nhất là người ta thường đi du xuân, thăm hỏi bạn bè từ tết Nguyên đán rồi, sau tết mọi người bắt tay vào công việc của mình; thứ hai là hành động giẫm đạp lên cỏ xanh ngày nay được coi hành động thiếu văn hóa, không có ý thức bảo vệ môi trường.
Nên vì thế phong tục này giờ chỉ còn lưu truyền ở một số nơi mà thôi.
- Du xuân
Thanh Minh là tiết khí với thời tiết dịu mát, ôn hòa nhất trong năm. Vì vậy đây là dịp rất thích hợp cho những chuyến đi thăm quan dã ngoại hay còn gọi là du xuân.
Đây là dịp thích hợp để mọi người thưởng ngoạn cảnh đẹp thiên nhiên khi muôn hoa đua nở và cũng là dịp gia đình quây quần tề tựu chung vui bên nhau rất ý nghĩa và ấm áp.
- Ngày hội trồng cây
Tuy tục trồng cây trong dịp Thanh Minh ở Việt Nam không phổ biến bằng các nước như Hàn, Trung, Nhật nhưng đây cũng là một dịp thích hợp để trồng cây.
Vì khí hậu trong dịp Thanh Minh rất ấm áp, dễ chịu sẽ giúp cho tỷ lệ sống sót của cây con cao hơn và lớn nhanh sau đó. Nên nhiều người cũng xem đây là ngày hội trồng cây mùa xuân rất thú vị.
6. Nên làm gì trong dịp Thanh Minh?
- Đi tảo mộ:
Tảo mộ là hoạt động tiêu biểu nhất của dịp Thanh Minh và cũng là việc làm ý nghĩa nhất trong thời gian này.
Sửa sang, dọn dẹp các phần mộ sạch sẽ là một trong những việc nên làm khi đi tảo mộ tết Thanh Minh. Con cháu sẽ mang theo cuốc xẻng để dọn sạch cỏ dại, đắp lại mồ mã, phát quang sạch sẽ cho mộ.
Đặc biệt phải kiểm tra xem mộ có bị tổ mối xông hay bị các loại động vật nhỏ đục khoét hay không. Vì đây thuộc trường hợp mộ kết, khá hung hiểm đối với phong thủy âm trạch nên cần phải được xử lý ngay.
Sau đó mọi người có thể cúng và đọc văn khấn để thể hiện lòng thành kính và cầu xin những điều tốt đẹp cho gia đình.
Ngoài mộ của ông bà tổ tiên thì người đi tảo mộ cũng thắp hương cho cả những ngôi mộ lân cận hoặc mộ vô chủ không người thăm viếng. Mọi người cũng thường thắp hương cho cả thổ công, thổ địa và hương hồn xung quanh mộ ông bà khi đi tảo mộ để xin phép trong khi dọn dẹp và cầu bình an.
- Sắm sửa lễ cúng Thanh Minh:
Ngoài việc tảo mộ thì lễ cúng hay mâm cúng Thanh Minh cũng là một phần quan trọng được nhiều người coi trọng.
Mâm cúng thì sẽ tuỳ vào tập tục của mỗi gia đình và địa phương. Mâm cúng cũng có thể chuẩn bị đơn giản như một bữa cơm bình thường chủ yếu để mời cơm ông bà tổ tiên chứ không phải để khoa trương hay làm yến tiệc linh đình.
7. Những điều cần kiêng kị trong dịp Thanh Minh
- Tránh thắp nhang ở nơi heo hút, vắng vẻ:
Thanh Minh là dịp để con cháu dâng hương tỏ lòng hiếu kính tới ông bà, tổ tiên đã khuất. Một trong những kiêng kỵ Tết Thanh Minh là tránh thắp nhang, đi cúng ở những nơi heo hút vì những nơi này thường dễ bị nhiễm âm khí theo quan niệm phong thủy.
Thay vào đó, bạn nên đi đông người và đi trên những con người thường có người lui tới, tránh tà khí nhập thân.
Đặc biệt là tránh đi tảo mộ vào chiều tối, nhất là không đi đêm.
Khi đi tảo mộ về nhà, bạn và người thân nên đốt giấy và bước qua đống giấy đang đốt hoặc đưa qua đưa lại quanh người để loại bớt âm khí.
- Không phá hoại cảnh quanh khi đi tảo mộ:
Khi đi tảo mộ, bạn nên tránh phá hoại cây cảnh hoặc những cảnh quan xung quanh mộ, trên con đường tới mộ. Bởi khu vực mộ viên là nơi yên nghỉ của những người đã khuất, bất cứ hành động phá hoại nào cũng được coi là không tôn trọng người đã mất.
- Không giẫm đạp, phá hoại phần mộ người khác:
Khi đi tảo mộ, bạn cần giữ thái độ trang nghiêm và nghiêm túc, tránh giẫm đạp cũng như phá hoại đồ thờ cúng ở mộ của người khác. Đặc biệt là tránh chỉ trỏ vào các bia mộ.
- Người đau ốm, phụ nữ có thai, trẻ nhỏ nên tránh đi tảo mộ:
Những ai không nên đi tảo mộ Tết Thanh Minh? Theo đó, những người có thể trạng đặc biệt như đang mắc bệnh, phụ nữ mang thai, đang cho con bú hoặc trong thời kỳ hành kinh, trẻ nhỏ… nên tránh đi tảo mộ trong dịp này.
Nguyên nhân là bởi khu vực mộ hay nghĩa trang thường đặt ở nơi vắng vẻ, lại thêm đó là nơi chôn cất người đã khuất nên âm khí vượng, dương khí suy, người sức khỏe không tốt đến những nơi như vậy có thể khiến cho tình trạng bệnh tật càng thêm nặng, thậm chí có thể nhiễm thêm phong hàn hay những bệnh khác.
- Tránh tùy tiện chụp ảnh, nô nghịch:
Trong dịp Thanh Minh, khi đi tảo mộ, hạn chế cười đùa, chụp ảnh trước mộ, nhất là những ngôi mộ khác xung quanh.
- Tránh mua giày, tóc phủ trước trán trong Thanh Minh
Trong dân gian, Thanh Minh còn được gọi là “tiết Quỷ”, bởi đây là lúc mà âm khí rất vượng, ma quỷ nhiễu nhương.
Trong thời gian này, nếu có việc phải đi đêm thì phải đem theo vật hộ thân, có thể là cành dâu, cành liễu, bùa may mắn hay vật phẩm phong thủy đã được khai quang.
Đặc biệt nhớ để lộ trán, vì theo quan niệm dân gian thì trán là cánh cửa vận mệnh của con người, là nơi đèn thần soi rọi, không nên để tóc che phủ.
Trong thời gian này cũng không nên mua giày mới, bởi trong tiếng Hán, chữ “hài” (giày) và chữ “tà” đồng âm, mua giày sẽ không may mắn, dễ bị tà ma theo đuổi. Nếu không chú ý, lỡ mua giày vào dịp này thì nên lấy giấy đỏ bọc giày để ngoài cửa 1 đêm, sáng hôm sau gỡ ra, đốt bỏ lớp giấy đỏ là được.
- Hạn chế mặc quần áo sặc sỡ:
Theo quan niệm dân gian, mặc quần áo sặc sở cũng là một trong những điều kiêng kỵ tết Thanh Minh.
Trong dịp này, cấm kị mặc đồ rực rỡ, ngay cả nội y hay trang sức đi kèm cũng phải chú ý không dùng màu đỏ, không mang theo vật kim loại dễ gây tiếng động.
Có người lại cho rằng dịp này nên mặc quần áo rực rỡ như màu đỏ hoặc vàng, còn quần áo màu đen nhìn xui rủi, dễ nhiễm âm khí.
8. Cách cúng lễ và văn khấn dịp Thanh Minh
Cúng Thanh Minh như thế nào mới đúng chuẩn thuần phong mĩ tục và đảm bảo yếu tố linh thiêng? Đó là thắc mắc của rất nhiều người mỗi dịp Thanh Minh về.
Làm lễ cúng trong ngày Thanh Minh không chỉ là để ghi nhớ công ơn của tổ tiên mà còn là dịp để cả gia đình sum họp bên nhau, gắn kết các mối quan hệ gia đình từ đời trước tới đời sau, giúp cho sợi dây tình cảm thêm phần bền chặt.
Thông thường, lễ cúng ngày Thanh Minh thường được chia làm 2 phần, gồm có lễ cúng tại gia và lễ cúng ngoài mộ khi đi tảo mộ.
Thứ tự thực hiện 2 lễ cúng này không cố định, tùy vào phong tục tập quán của từng địa phương, cũng tùy vào điều kiện của gia chủ mà thành.
8.1. Cách sắp lễ và hành lễ trong Thanh Minh
Tết Thanh Minh nên cúng gì tại nhà sẽ phụ thuộc vào điều kiện của các gia đình mà có thể là mâm cỗ cúng mặn (với đầy đủ xôi, gà luộc, hoặc giò, canh măng, miến, thêm đĩa xào…) hoặc có thể là hoa quả tươi… bên cạnh các đồ lễ không thể thiếu là vàng hương, trầu cau, nước sạch… để thông báo với gia tiên đã khuất về ngày Thanh Minh, tưởng nhớ ghi ơn.
Còn sắm lễ khi đi tảo mộ cho tết Thanh Minh thường gồm hương, đèn, trầu, cau, tiền vàng mã, đồ mặn (chân giò, gà luộc hoặc một khoanh giò nạc), rượu, hoa, trái cây.
Một số nhà có thể làm mâm cơm cúng đầy đủ hơn gồm xôi, gà, canh măng, miến xào. Hoặc cũng có nhà làm đơn giản hơn chỉ với hoa quả tươi, trà, thuốc lá.
Các bước hành lễ tết Thanh Minh như sau:
+ Dâng lễ cáo tại miếu thân linh khu mộ.
+ Dâng lễ tại các phần mộ gia tiên theo thứ tự (mộ tổ rồi đến các mộ kế cận).
+ Sau khi hương cháy hết 1/2 thì tiến hành dọn dẹp phần mộ cho sạch sẽ.
+ Sau khi dọn dẹp xong, và hương đã cháy hết thì hạ lễ, hóa tiền vàng mã.
+ Về nhà, dâng lễ lên ban thờ gia thần, gia tiên.
Lưu ý:
Khi chọn hoa đi tảo mộ tết Thanh Minh, hoa quả phải tươi, đặc biệt là hoa không nên chọn hoa nhiều màu sắc và nên chọn theo sở thích người mất hoặc mối quan hệ với người khuất.
Khi chọn hoa đi tảo mộ tết Thanh Minh, hoa quả phải tươi, đặc biệt là hoa không nên chọn hoa nhiều màu sắc và nên chọn theo sở thích người mất hoặc mối quan hệ với người khuất.
Khi dâng hoa cho người lớn tuổi hơn mà không biết sở thích nên chọn hoa cúc vàng, trắng. Nếu dâng hoa cho người cùng thế hệ ngoài cúc vàng trắng thì có thể chọn hoa loa kèn, cẩm chướng.
Xem thêm: Hướng dẫn chọn hoa đi tảo mộ Tết Thanh Minh phù hợp nhất
8.2. Văn khấn Thanh Minh
+ Văn khấn lễ âm phần Long Mạch, Sơn thần thổ phủ nơi mộ:
“Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy các ngài Thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày: ……………..... âm lịch
Tín chủ (chúng) con là:…………
Nhân tiết Thanh Minh (hoặc là nhân tiết thu, tiết đông, hoặc nhân ngày lành tháng tốt.. .) tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của…………………..
Táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp (hoặc tảo mộ, bốc mộ…) vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng Thần linh, Thổ công, Thổ phủ Long Mạch, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ và Chư vị Tôn thần cai quản trong khu vực này, chúng con kính mời các vị chư Thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát. Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)"
+ Lễ vong linh ngoài mộ:
"Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con kính lạy Hương linh………(Hiển khảo, Hiển tỷ hoặc Tổ Khảo…)
Hôm nay là ngày. . ………….
Nhân tiết:……………………..
Tín chủ (chúng) con ……….
Ngụ tại:……………………...
Chúng con và toàn thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dầy, gây dựng cơ nghiệp của………….. chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh……. . lai lâm hiến hưởng.
Chúng con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, cho được dầy bền, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, cảm niệm Thần linh phù độ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái. Con cháu chúng con xin vì chân linh . . ……..Phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc cúng dâng Tin Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân để lấy phúc này hướng về Tiên Tổ.
Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điều lành mang đến, điều dữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hờ tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám."
Sau khi khấn xong, đợi hết 2/3 tuần hương thì đi lễ tạ các nơi, hóa vàng, xin lộc và mọi người trở về nhà làm lễ gia thần và gia tiên ở nhà.
“Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
Con lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ…
Con lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia
Hôm nay là ngày… tháng… năm…
Nay con giữ việc phụng thờ tên là…, tuổi…, sinh tại xã…, huyện…, tỉnh… cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.
Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.
Kính dâng lễ bạc: trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.
Con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà… phù hộ độ trì, đề tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình con bình an, thịnh vượng, ba tháng mùa hè chín tháng mùa đông đều mát mẻ, tốt tươi. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của gia đình con đều thuận buồn xuôi gió, gặp nhiều may mắn.
Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám cho lòng thành của toàn thể gia quyến.
Nam mô A di Đà Phật (3 lần)”
9. Phương pháp dưỡng sinh trong Thanh Minh
Dịp Thanh Minh khí trời ấm áp, không quá lạnh, chưa quá nóng, rất thích hợp cho việc dưỡng sinh, vận động nâng cao tinh thần và sức khỏe.
Người xưa đã đúc rút ra rằng, Thanh Minh dưỡng sinh lấy ẩm thực làm chính, vận động làm phụ nên chỉ vận động nhẹ nhàng. Sáng sớm rời giường hoặc tối muộn trước khi ngủ nên tiến hành một vài động tác giãn gân cốt, mở rộng thân mình.
Người xưa đã đúc rút ra rằng, Thanh Minh dưỡng sinh lấy ẩm thực làm chính, vận động làm phụ nên chỉ vận động nhẹ nhàng. Sáng sớm rời giường hoặc tối muộn trước khi ngủ nên tiến hành một vài động tác giãn gân cốt, mở rộng thân mình.
Dưới đây là 3 hình thức dưỡng sinh trong Thanh Minh thường gặp và rất tốt cho sức khỏe.
- Chạy bộ
Mùa xuân nên chạy bộ đều đặn hàng ngày vì cơ thể không ngừng co rút, hô hấp sâu, sự trao đổi chất tràn đầy, cả thân thể khỏe mạnh và nhiều sức sống.
Hơn nữa, chạy bộ trong Thanh Minh còn kích thích hưng phấn của đại não, hạ nhiệt cơ thể, điều tiết công năng các bộ phận nên tay chân lưu loát, tinh thần sảng khoái.
Nên chạy chậm, im lặng khi vận động, không nên chạy quá nhanh hay lúc nhanh lúc chậm, sẽ ảnh hưởng tới sự co bóp của tim và mở rộng của phổi.
- Đi bộ
Đây là hình thức vận động dưỡng sinh đơn giản, tốn ít sức lại hiệu quả, tất cả mọi người đều có thể áp dụng.
Đi bộ đường dài, đi chậm, thở đều và tĩnh tâm vừa rèn luyện sức bền của chân, kích thích tuần hoàn máu và giãn gân cốt. Bắt đầu bằng một quãng đường vừa phải, rồi hàng ngày tăng thêm độ dài để cơ thể dần thích nghi.
Ngoài ra, các hoạt động như thả diều, tập thể dục hay tập Thái Cực quyền cũng có tác dụng tương tự, có thể lựa chọn để áp dụng.
- Cười vui, suy nghĩ tích cực
Cười và giữ cho tâm trí tích cực cũng được xếp vào một dạng vận động bổ ích cho thân thể trong dịp Thanh Minh.
Đối với người càng lớn tuổi, thì việc cười càng nhiều thì càng có lợi và càng giúp tuần hoàn máu não. Không chỉ giúp tinh thần thoải mái, sảng khoái mà cười còn giãn các cơ mặt và cơ hàm, phòng chống co rút, biến chứng tai biến.
Ngoài các phương pháp dưỡng sinh bên trên, bạn cũng có thể tham khảo thêm các thực phẩm dưỡng da trong dịp Thanh Minh như: táo đỏ, bí đỏ, đương quy, cà rốt, vải khô, cẩu kỷ… Các thực thẩm này không chỉ giúp bồi bổ khí huyết mà còn có tác dụng làm đẹp mà các chị em chớ nên bỏ qua.
Thanh Minh là thời điểm tốt nhất để dưỡng khí huyết, không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn đẹp da, tăng cường nhan sắc. Dưới đây là 7 thực phẩm
Thanh Minh là thời điểm tốt nhất để dưỡng khí huyết, không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn đẹp da, tăng cường nhan sắc. Dưới đây là 7 thực phẩm
10. Dự báo vận mệnh người sinh vào tiết khí Thanh Minh
Tiết khí Thanh Minh tuy không có ngày cố định nhưng thường rơi vào khoảng tháng 3 âm lịch hàng năm, là khoảng thời gian cuối Xuân, chuẩn bị chào đón mùa Hè. Dưới đây là những dự đoán về vận mệnh của người sinh vào tiết khí này.
- Vận mệnh chung của trẻ ra đời vào tiết Thanh Minh:
Theo tử vi, những đứa trẻ sinh vào tiết khí Thanh Minh, đặc biệt nếu có ngày sinh rơi đúng vào tháng 3 âm lịch, là người có vượng khí đặc biệt.
Trẻ sinh vào khoảng thời gian này thường rất sáng tạo và tinh tế trong suy nghĩ cũng như hành động. Trời phú cho trẻ có óc tổ chức và tầm nhìn rõ ràng về những mục tiêu, dự định của bản thân.
Người này còn có khả năng thích ứng nhanh chóng với các tình huống mới khác nhau trong cuộc sống. Chính sự linh hoạt giúp họ dễ dàng thích nghi với môi trường xung quanh và giải quyết các thách thức một cách sáng tạo, biết tùy cơ ứng biến.
Người sinh vào Thanh Minh thường có trái tim nhân từ và thấu hiểu. Họ quan tâm đến người khác và luôn sẵn lòng giúp đỡ mọi người xung quanh.
Nếu để ý, bạn sẽ thấy gia đình nào có con sinh vào thời gian này thường rất sung túc, hạnh phúc. Hay nói cách khác, những đứa trẻ sinh vào tháng âm lịch này mang may mắn, phúc khí đến cho gia đình.
Họ được dự đoán sẽ tỏa sáng trong lĩnh vực mình lựa chọn. Sau khi thành công, họ báo hiếu cha mẹ, đối xử tốt với anh em trong gia đình.
- Vận mệnh 12 con giáp sinh vào tiết Thanh Minh:
Cùng chào đời vào Thanh Minh, nhưng 12 con giáp lại mang vận số khác nhau.
- Người tuổi Tý sinh vào Thanh Minh thường có tính cách hướng nội, suốt cuộc đời phải tự thân lo liệu, ít được nhờ người thân và bạn bè. Tuy nhiên, cũng nhờ vậy mà người này được hình thành tính tự lập, một mình vẫn có năng lực xử lý mọi việc. Trong cuộc sống, những người này cũng phải cẩn thận tiểu nhân hãm hại, cuộc đời trải qua nhiều trắc trở mới đón trái ngọt.
- Người tuổi Sửu ra đời vào tiết khí Thanh Minh được cho là có vận mệnh an nhàn, ít phải lo nghĩ. Cuộc sống hậu vận sung túc, con đàn cháu đống. Những người này cũng là người phóng khoáng, vô lo vô nghĩ, cuộc đời gặp nhiều may mắn, có quý nhân tương trợ.
- Người tuổi Dần sinh vào tiết khí này là người bản lĩnh, có tham vọng, cũng dám nghĩ dám làm nên được định sẵn tạo nên nghiệp lớn. Họ có uy quyền, đường công danh sáng lạn thêm ý chí sắt đá nên có sự nghiệp vững chắc, càng theo đuổi đường quan lộc thì càng dễ trèo lên đỉnh cao.
- Người tuổi Mão sinh vào Thanh Minh là người giàu trí tuệ, thông minh, hoạt bát, tính cách cởi mở nên dễ gặp được quý nhân phù trợ. Người này thường tự thân vận động lại thêm may mắn nên tay trắng tạo lập nghiệp lớn, càng về hậu vận càng giàu.
- Người tuổi Thìn sinh vào Thanh Minh là người sống hướng nội, tính cách ôn hòa, kín đáo, đáng tin cậy. Cuộc đời của họ khá bình lặng, ít biến cố, làm bao nhiêu hưởng bấy nhiêu, được mọi người yêu quý lại có sự nghiệp vững chắc.
- Người tuổi Tị sinh vào tiết khí này là người có chí khí, cứng cỏi, thông minh lại vui vẻ, hoạt bát. Vận mệnh của họ sướng từ trong "trứng nước", cuộc đời êm xuôi, làm cái gì cũng như ý.
- Người tuổi Ngọ sinh vào khoảng thời gian này có tính cách ngoan cường, can đảm. Trong sự nghiệp, họ cũng có tài lãnh đạo và tạo dựng được lòng tin với mọi người. Nhờ vậy họ dễ được đề bạt lên chức cao và được nhiều người tôn trọng. Vận số của những người này nhìn chung khá tốt đẹp, ít phải lo nghĩ đến chuyện cơm áo gạo tiền.
- Người tuổi Mùi ra đời vào dịp Thanh Minh có tính cách thẳng thắn, thân thiện và được nhiều người yêu mến. Họ khá lanh lợi, thông minh, giỏi kết giao với người khác. Những người này có số hưởng phúc lộc dồi dào, dễ làm nên nghiệp lớn, cả đời sống trong vinh hoa, phú quý. Họ cũng biết cách tận dụng những nguồn lực xung quanh nên càng dễ phát tài.
- Người tuổi Thân sinh vào Thanh Minh đa phần là người có mệnh tốt. Họ có lộc trong kinh doanh, chứ không có lộc trong các công việc đòi hỏi sử dụng chân tay hay công việc mang tính chất nghiên cứu khoa học, nghệ thuật. Cuộc sống no đủ, an nhàn, đặc biệt nếu theo con đường buôn bán.
- Người tuổi Dậu sinh vào tiết khí Thanh Minh là người thông minh, nhạy bén, được hưởng phúc tổ tiên. Cuộc đời của họ bình lặng, êm ấm, không phải trải qua nhiều biến cố.
- Người tuổi Tuất sinh vào khoảng thời gian này là người phong lưu, thông minh, giỏi giao tiếp. Họ thích ngao du, kết bạn bốn phương và gặp nhiều may mắn nếu làm ăn xa. Tuy nhiên, vì vận đào hoa tốt nên những người này dễ vướng vào thị phi trong chuyện tình cảm, cần tiết chế thì mới có danh tiếng tốt.
- Người tuổi Hợi sinh vào Thanh Minh có sức khỏe tốt, chí khí cao ngạo, tự mình làm nên nghiệp lớn. Cuộc sống của họ đều sẽ công thành danh toại.
11. Phong thủy khai vận trong tiết khí Thanh Minh
Tết Thanh Minh gắn với truyền thống đạo đức uống nước nhớ nguồn và bổn phận làm con của người Việt Nam - tưởng nhớ tới công lao tổ tiên, những người đi trước. Đây cũng được coi là ngày giỗ chung để mọi người có dịp báo hiếu, trả nghĩa công ơn sinh thành, hướng về tổ tiên.
Tết Thanh Minh cũng là thời điểm thích hợp để quan tâm đến phong thủy khai vận giúp gia đình hạnh phúc, tài lộc đủ đầy.
Tiết trời tháng 3 âm lịch mát mẻ, dễ chịu, được cho là thời điểm mang nhiều sinh khí nhất trong năm. Vào dịp này người ta thường sẽ tìm hiểu về phong thủy tài vị, quan vị, đào hoa vị để bố trí hợp lý trong căn nhà, từ đó làm lễ thay đổi vận khí để đón những điều tuyệt vời hơn đến với gia đình.
Các vị trí tài vị, quan vị, đào hoa vị,… được xem xét thông qua mệnh số của gia chủ. Mỗi người sẽ có một phương hướng phù hợp với các vị trí trên khác nhau. Sau khi xác định được phương vị của những yếu tố trên, chúng ta sẽ bắt đầu tính toán để sắp xếp sao cho hợp lý.
Tại các khu vực này, gia chủ cần được giữ gìn sạch sẽ, lau dọn thường xuyên, hạn chế rác thải tích tụ. Đồ đạc để ở đây cũng cần được làm vệ sinh thường xuyên, tránh xếp chồng lên nhau tạo nên thế sát khí, ách tắc năng lượng, ngăn cản thuận khí trong nhà.
Bạn cũng có thể đặt những vật phẩm phong thủy may mắn, cát tường để thu hút may mắn ở các vị trí này như: Tỳ Hưu, tranh mẫu đơn, tượng rồng phượng... để gia tăng vận trình phú quý của mình và các thành viên trong nhà.
12. Tìm hiểu về dịp Thanh Minh trong văn hoá các nước
- Thanh Minh tại Trung Quốc:
Trong quan niệm của người Trung Hoa thì đây còn là dịp kết thúc của nỗi buồn và mở ra hy vọng mới. Cho nên Thanh Minh là một nghi thức đầu xuân vô cùng quan trọng.
Dịp này, người dân Trung Quốc có những hoạt động như tham dự các trò chơi thể thao như đá banh da. Đây là một tập tục xuất phát từ thời cổ đại và rất phổ biến từ hoàng tộc đến dân chúng, cả nam lẫn nữ đều rất yêu thích.
Ngoài ra, vì thời tiết dịp Thanh Minh rất đẹp và quang đãng, ấm áp nên người Trung Hoa cũng thích đi thả diều vào khoảng thời gian này.
Ngoài các hoạt động vui chơi, giải trí thì những món ăn truyền thống là một phần không thể thiếu trong bất cứ dịp lễ nào. Vào ngày Thanh Minh, người Hoa có tục lệ ăn bánh Thanh đoàn tử.
| Bánh thanh đoàn tử |
Đây là một loại bánh được làm bằng nước ép của một loại cỏ mọng có tên là “Tương mạch thảo” và bột nếp. Bên trong nhân bánh là đậu xanh và mỡ lợn. Sau đó bánh sẽ được hấp cách thuỷ đến khi chín thì được quét thêm lớp dầu thực vật cho bánh sáng bóng.
Ngoài bánh thanh đoàn tử thì bánh cuộn thứ cũng là một món ăn đặc biệt trong dịp Thanh Minh của người Trung Quốc. Khác với bánh thanh đoàn tử dạng hấp thì bánh cuộn thừng là bánh chiên. Và mỗi vùng miền sẽ có công thức làm bánh cuộn thừng khác nhau.
Dịp này, người Trung Hoa cũng sẽ thích ăn ốc vì đúng mùa ốc sinh sản nên rất béo và ngọt, có thể chế biến được nhiều món ngon.
- Thanh Minh tại Hàn Quốc:
Với người Hàn Quốc thì đây là ngày liên quan đến cái chết. Từ xưa thì người Hàn đã có tục tảo mộ trong ngày này. Điểm đặc biệt của dịp Thanh Minh trong phong tục Hàn Quốc là những bài hát mang ý nghĩa cúng bái, dâng lễ như Jejeon (tế điện), Yusanga (du sơn ca).
Đây cũng là ngày cho những người dân Hàn Quốc cùng nhau tề tựu bên gia đình và cùng nhau đi du xuân. Một số tập tục đặc biệt của người Hàn vào tiết này như tập chia lửa để giữ lửa không tắt trong ngày này. Còn khi lửa tắt thì mọi người sẽ cùng nhau ăn đồ ăn lạnh, hạn chế nấu nướng.
Đặc biệt, Thanh Minh còn là một dịp ý nghĩa cho người Hàn Quốc để khởi đầu những điều mới như trồng cây, dựng vợ gả chồng, sinh con. Vì vậy tiết khí này còn mang ý nghĩa cầu mong sự sinh sôi nảy nở của người Hàn Quốc từ bao đời.
- Thanh Minh tại Nhật Bản:
Trong tiếng Nhật thì lễ Thanh Minh gọi là “Shunbun No Hi hay Higan”, có nghĩa là “thế giới khác” hay “cõi Niết Bàn”.
Đây là một ngày của niềm hạnh phúc đối với văn hoá Nhật và cũng là dịp để con cháu thăm viếng mộ tổ tiên như bao quốc gia khác.
Dịp Thanh Minh cũng là lúc hoa anh đào nở rộ ở Nhật bản, báo hiệu cho mùa xuân bắt đầu. Vì vậy chính phủ Nhật còn xem đây là ngày ngắm thiên nhiên và sự sống.
Trong ngày lễ Thanh Minh thì các gia đình người Nhật sẽ mặc kimono truyền thống ôm hộp gỗ trên tay đi ngắm hoa anh đào. Người Nhật cũng có những món ăn đặc trưng cho Thanh Minh như bánh nếp hay bánh đậu đỏ rất thơm ngon.
Với các tiết khí còn lại, để biết chi tiết, mời các bạn xem bài viết này:
Với các tiết khí còn lại, để biết chi tiết, mời các bạn xem bài viết này:
Một năm có 24 tiết khí. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết tên gọi, ý nghĩa và khoảng thời gian tương ứng với tiết khí đó trong năm.