Hàng năm, từ 21 hoặc 22 tháng 6 tới ngày 5 hoặc 6 tháng 7 là tiết Hạ Chí, một trong 24 tiết khí, đánh dấu những ngày nắng nóng cực điểm đã tới.
1. Tiết Hạ Chí là gì?
2. Ngày Hạ Chí là ngày nào trong năm?
Bản chất tiết khí Hạ Chí và ngày Hạ Chí là một. Nó đều chỉ khoảng thời gian bắt đầu mùa hè tại Bắc bán cầu và mùa đông ở Nam bán cầu. Hiện tượng này xảy ra khi một trong hai cực của Trái Đất có độ nghiêng tối đa về phía Mặt Trời. Bán cầu Bắc vào thời gian tiết khí Hạ Chí sẽ ngả về phía mặt trời nhiều hơn so với bán cầu Nam.
Vào ngày hạ chí, Trái Đất sẽ nhận lượng bức xạ lớn, thời gian ngày dài hơn đêm, trời lâu tối và nhanh sáng. Thậm chí, một số thành phố ở Bắc Âu còn có hiện tượng đêm trắng, tức là hoàn toàn không có ban đêm.
Theo Lịch Vạn Niên, tiết khí này thường được bắt đầu từ ngày 21 hoặc 22/6 dương lịch và kết thúc vào ngày 7/7 dương lịch hàng năm. Theo mốc thời gian tiết khí, Hạ Chí sẽ bắt đầu ngay khi tiết Mang Chủng kết thúc và kết thúc trước khi bắt đầu tiết Tiểu Thử. Ngày Hạ Chí là ngày đầu tiên của tiết khí này.
3. Tiết Hạ Chí có đặc điểm gì?
Khoảng thời gian xuất hiện tiết khí này cũng là lúc trời vào giữa hạ, đồng nghĩa với đó là kiểu thời tiết nắng nóng lên tới đỉnh điểm do lượng bức xạ của Mặt Trời rất cao, hiện tượng ngày dài đêm ngắn cũng dễ dàng được lý giải.
Thời tiết nóng, ẩm, nắng to, mưa nhiều, cây nông nghiệp sinh trưởng tràn đầy, là lúc nhà nông bận rộn quản lý đồng ruộng. Đây là thời điểm cần bón phân, bổ sung nước, chất dinh dưỡng cho cây, đồng thời làm cỏ, tránh để cỏ dại tranh nước, tranh chất tốt của cây. Thế người xưa mới có câu: “mùa hè không cuốc, mùa đông đói bụng”.
Vì lượng ánh sáng, nhiệt độ cao nên thời tiết khô nóng, oi bức, lượng nước bốc hơi mạnh. Khối không khí đại dương, còn gọi là gió Tín phong, gió Mậu dịch hoạt động mạnh nên lượng bốc hơi từ đại dương lớn, được thổi về đất liền, chúng gặp các bức chắn địa hình hay do mật độ hơi nước quá cao nên ngưng tụ tạo nên một mùa mưa kéo dài.
Khoảng thời gian này trời thường có mưa rào, mưa nhanh tới nhanh đi, phạm vi rộng, lượng mưa lớn, mưa kèm theo gió to, sấm chớp nên cẩn thận đề phòng hỏa hoạn hoặc người bị thương do sét đánh, cây cối gãy đổ. Tình trạng lụt bão, thiên tai, mực nước trên các con sông tăng lên đột biến.
Do mưa nhiều nên tốc độ sinh sôi nảy nở của dịch bệnh, vi khuẩn cũng rất nhanh chóng. Cần tận lực giữ gìn vệ sinh, không ăn thức ăn sống nguội, phòng ngừa bệnh truyền nhiễm. Ngày nắng nóng các bệnh cảm mạo, sổ mũi, nhức đầu cũng cần chú ý, không phơi nắng nhiều dễ mất nước.
Hàng năm, vào ngày thứ ba của tiết khí Hạ Chí là lúc nóng bức nhất, cần tránh tức giận, bực bội có thể làm tổn thương nguyên khí. Đây cũng là thời điểm đón những cơn lũ màu hạ cuồn cuộn đổ về nên công tác thủy lợi cần hết sức chú trọng, nhất là với người làm nông nghiệp.
Hạ Chí có nghi thức dân gian tế thần trong ngày nước lớn, tế bái ruộng mạ. Nhưng ngày nay, hầu hết các nghi thức này đều đã mai một hoặc được tổ chức đơn lẻ ở một số địa phương.
4. Ý nghĩa tiết khí Hạ Chí theo ngũ hành, phong thủy?
Tiết Hạ Chí theo phong thủy mang nhiều ý nghĩa khác nhau. Trên góc độ năng lượng, trường khí và âm dương ngũ hành thì tiết khí này diễn ra vào thời điểm giữa tháng 5 âm lịch, thuộc tháng có địa chi là Ngọ và ứng với quẻ Ly ở phương nam.
Trong ngày này, nhiệt độ, ánh sáng tạo nên những mặt có lợi và có hại khác nhau với cuộc sống của con người.
Trong ngày này, nhiệt độ, ánh sáng tạo nên những mặt có lợi và có hại khác nhau với cuộc sống của con người.
- Ảnh hưởng tới con người:
Những người sinh vào tiết khí này có Hỏa khí rất thịnh nên tính cách của họ nhiệt tình, nhanh nhẹn, hoạt bát, sáng suốt, lễ phép và tác phong rất mau lẹ. Tuy nhiên, cùng với đó thì họ cũng khá nóng nảy, vội vã, đa sầu đa cảm và khó kiềm chế cảm xúc của bản thân.
Những người may mắn khi gặp hành Hỏa sẽ thường gặp cát lợi, thịnh vượng trong thời gian này. Tâm lý, sức khỏe của họ rất ổn định, sự nghiệp và tài vận đi lên.
Còn với những người thuộc hành kỵ hành Hỏa thì có thể gặp những ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe, tâm lý không ổn, công việc và tài chính khó khăn, dễ cãi vã và mâu thuẫn với người xung quanh.
Ngoài ra, vào thời điểm Hạ Chí thì thời tiết thay đổi thất thường, cũng là thời điểm giao mùa nên mọi người thường dễ bị nhiễm các bệnh như cảm cúm, say nắng, sốt xuất huyết,… Do vậy, bạn cần chủ động để phòng tránh bệnh, giữ gìn sức khỏe.
- Ảnh hưởng đến đời sống:
Trong đời sống sản xuất, các ngành xây dựng trong thời gian này thường không gặp nhiều thuận lợi do thời tiết nắng nóng, cộng với việc hay có mưa ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả trong công việc.
Nếu bạn đang có ý định xây sửa nhà cửa hoặc làm công trình thì không nên chọn thời điểm này để làm mà nên chọn mùa khô thì công việc sẽ hiệu quả và đúng tiến độ hơn.
Còn với sản xuất nông nghiệp thì vào Hạ Chí, người nông dân sẽ khá bận rộn với việc đồng áng. Các hoạt động như chăm sóc, làm cỏ cho cây trồng cũng được diễn ra thường xuyên. Điều này để đảm bảo cho cây trồng phát triển tốt nhất cho ra năng suất hiệu quả.
Thời tiết trong Hạ Chí nóng ẩm và mưa nhiều nên thời điểm này sinh vật và thực vật phát triển rất mạnh mẽ. Thực vật tích cực quang hợp và bổ sung tích lũy dinh dưỡng cho mùa khô. Còn các loài động vật cũng tăng cường tìm kiếm và tích lũy thức ăn. Đây cũng là thời gian mà động vật tiến hành ghép đôi và sinh sản.
5. Những việc nên – không nên làm trong dịp Hạ Chí
Trong thời gian diễn ra tiết khí Hạ Chí, có những việc nên và không nên làm mà bạn cần lưu ý để luôn gặp may mắn:
- Nên làm gì trong Hạ Chí?
- Cúng thần linh, trời đất:
Từ thời xưa, vào ngày Hạ Chí, người dân sẽ tổ chức lễ long trọng không kém gì Tết Đoan Ngọ để tế thần linh và trời đất.
Trong ngày này, chủ yếu quan trọng việc tế thần, tế trời cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, gia đình êm ấm. Những nơi khô hạn thì cầu mưa, nơi mưa nhiều thì cầu không bị ngập úng.
Người xưa tin rằng không cúng Hạ Chí thì có thể bị chư thần trách phạt và gặp nhiều thiên tai. Khi cúng, người dân sẽ hướng về phương Bắc để cầu mưa. Nếu muốn cầu nắng chan hòa, không ngập úng thì cúng về hương Nam.
- Làm mát cơ thể:
Thời tiết trong Hạ Chí nắng nóng gay gắt, việc làm mát cơ thể là điều cần thiết.
Làm mát cơ thể giúp giảm các bệnh về máu huyết và đường hô hấp. Bạn cũng nên tránh buổi trưa và đầu giờ chiều nắng gắt, ưu tiên làm việc lúc trời râm mát. Ngoài ra nên điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp như sử dụng thêm trái cây, giảm thiểu lượng dầu mỡ, đồ cay nóng và sử dụng các chất kích thích.
- Giữ môi trường sạch sẽ, thoáng mát:
Giữ gìn và đảm bảo môi trường xung quanh sạch sẽ mang đến một nguồn năng lượng tích cực, vận khí dồi dào, giúp thu hút may mắn trong Hạ Chí.
- Giữ vệ sinh thân thể:
Thường xuyên vệ sinh cơ thể trong những ngày nắng nóng sẽ giúp cơ thể cảm thấy sảng khoái, cơ thể khỏe khoắn. Sự thư thái và thoải mái này rất có ích cho các mối quan hệ và công việc của bạn.
- Ăn đồ mát để thanh nhiệt:
Vào ngày Hạ Chí mọi người nên sử dụng các loại quả thanh mát cho cơ thể với chức năng giải nhiệt như khổ qua, sinh tố, trái cây,...
- Ăn tỏi, hành để giảm bệnh truyền nhiễm:
Các mầm bệnh dễ phát triển vào mùa hè, việc ăn nhiều hành, tỏi giúp tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh tật.
- Không nên làm gì trong Hạ Chí?
- Kiêng tắm khuya:
Không chỉ riêng gì mùa hè, việc tắm khuya là việc hết sức nguy hiểm. Cơ thể đang nóng lại tắm nước lạnh rất dễ bị đột quỵ và sốc nhiệt.
- Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột:
Hạ Chí là thời điểm nắng nóng gay gắt nhất trong năm. Những ai làm việc bên ngoài thì không được vào phòng điều hòa ngay lập tức và ngược lại để tránh khiến thân nhiệt bị thay đổi đột ngột, mồ hôi không toát ra được gây tổn hại đến trung khu thần kinh.
- Không nên ăn quá nhiều đồ ngọt:
Vào thời tiết nắng nóng thì con người luôn có xu hướng muốn ăn đồ ngọt, mát để có cảm giác ngon miệng hơn. Nhưng nên ăn vừa phải, ăn quá nhiều sẽ gây nên mụn nhọt, gây tăng đường huyết, tăng cân.
- Kiêng cắt tóc:
Đây là một quan điểm tối kỵ của người xưa. Hạ Chí là thời điểm âm thịnh dương suy, trời đất chuyển giao, bất cứ sự thay đổi nào cũng sẽ tạo thành điềm gở. Cắt tóc vào dịp này sẽ phá vận làm cho âm dương thay đổi và con người sẽ bị ảnh hưởng bởi vận khí
- Kiêng khởi công xây dựng:
Ai đang có kế hoạch xây dựng thì nên tránh Hạ Chí vì đây là thời điểm nắng nóng và có mưa dông bất thường.
Cả nắng to và mưa lớn đều có thể ảnh hưởng đến công việc và khó đảm bảo an toàn khi thi công. Vì vậy, người ta tránh khởi công vào Hạ Chí.
- Tránh quan hệ vợ chồng:
Theo quan niệm xưa, những ngày Chí (Hạ Chí, Đông Chí) này âm dương tranh chấp nhau, là lúc sinh tử tách rời, nếu làm chuyện ấy sẽ làm sức khỏe giảm sút, đồng thời giảm đi dăm ba phần tuổi thọ.
6. Phương pháp dưỡng sinh trong tiết Hạ Chí
6.1 Tiết khí Hạ Chí và những loại bệnh thường gặp
Thời tiết khắc nghiệt trong khoảng thời gian diễn ra tiết khí này kết hợp với Hỏa khí cực vượng sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến sức khỏe của con người. Đặc biệt là với những người có tiền sử các bệnh về máu huyết như huyết áp cao, tim mạch, tiền sử tai biến hay đột quỵ… phải hết sức chú ý.
Những người này nên tránh và hạn chế các hoạt động ngoài trời, đặc biệt dưới ánh nắng trực tiếp, vào các khoảng thời gian nóng nhất trong này như giữa trưa, chiều, nên sử dụng các đồ phòng hộ chống nắng để bảo vệ cơ thể. Chế độ ăn uống và nghỉ ngơi cũng cần chú trọng như uống nhiều nước, ăn thực phẩm có tình mát để điều hòa cơ thể, giảm lượng đường, mỡ, muối, các chất kích thích hay đồ cay nóng hấp thụ.
6.2 Thực phẩm tốt cho sức khỏe trong Hạ Chí
- Khổ qua
Hạ Chí là khoảng thời gian có nhiều các loại thực phẩm, đặc biệt là hoa quả trái cây, tuy nhiên những loại quả ngọt, có nhiều đường nếu ăn nhiều sẽ hình thành nhiệt, hay nóng trong, không tốt cho sức khỏe.
Vì vậy để giảm tính nhiệt trong ngày giữa hạ này, Lịch Ngày Tốt khuyên bạn nên sử dụng trái khổ qua hay mướp đắng sẽ giúp bạn hỗ trợ tâm khí, chế phế khí. Thực phẩm này không chỉ giúp thanh nhiệt giải độc mà còn nhiều tác dụng phong phú khác, rất tốt cho sức khỏe.
- Tỏi, hành tây
Ăn gì để vượng vận trong tiết khí Hạ Chí? Mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều là điều kiện tốt để muỗi sinh sản và phát triển, truyền nhiễm các loại bệnh tật, đặc biệt là các bệnh về như sốt xuất huyết hay kiết lị…
Để phòng ngừa các loại bệnh này, bạn có thể ăn nhiều tỏi và hành tây, không chỉ giúp bạn tăng cường sức đề kháng cho cơ thể mà 2 loại gia vị này còn có tác dụng giảm bớt tà khí khá hữu hiệu nữa.
7. Khai vận phong thủy trong tiết Hạ Chí
Thời tiết những ngày Hạ Chí có thể khiến tinh thần và thể trạng của bạn khó ổn định, vì vậy bạn có thể áp dụng một vài mẹo khai vận phong thủy vừa giúp tăng cường sức khỏe lại có tác dụng khai vận mang may mắn đến cho bản thân.
- Giữ môi trường sạch sẽ, thoáng mát
Một trong những bí quyết khai vận phong thủy đơn giản mà lại mang lại hiệu quả trong tiết khí Hạ Chí chính là luôn đảm bảo cho môi trường xung quanh bạn được gọn gàng, sạch sẽ, mang tới nguồn năng lượng tích cực, thúc đẩy vận khí, mang lại sức khỏe dồi dào, may mắn ngập tràn.
- Giữ vệ sinh thân thể
Việc giữ gìn vệ sinh thân thể luôn sạch sẽ là điều ai ai cũng dễ dàng thực hiện, nhờ đó mà tinh thần bạn mới thêm phần hưng phấn. Sự thoải mái và thư thái sẽ giúp ích rất nhiều cho các mối quan hệ của bạn, công danh sự nghiệp tình cảm sẽ ngày một thuận lợi và hanh thông.
Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm một số điều cấm kị dân gian trong Hạ Chí để tránh rủi ro, cầu bình an, mong đón cát tránh hung.
8. Vận mệnh người sinh vào Hạ Chí ra sao?
Những người sinh vào Hạ Chí được dự đoán có thể gặp may mắn ở mức trung bình trong những năm đầu đời, nhưng vận may của họ sẽ tốt hơn theo thời gian và hậu vận khá vượng. Họ thường được hưởng lợi rất nhiều ở giai đoạn từ 31 – 35 tuổi.
- Tính cách:
Người sinh trong Hạ Chí đa phần là người tốt bụng, hiền lành và thông minh. Đồng thời, vì Hạ Chí nóng bức, dương khí thịnh và ánh nắng rực rỡ nên người sinh vào tiết khí này có tính cách nhiệt huyết, rộng lượng, yêu đời.
Nhiều người không được sinh ra trong gia đình khá giả, đủ đầy, nhưng nhờ vậy rèn giũa được sự chịu khó, bản lĩnh mạnh mẽ, cũng có sự trưởng thành hơn bạn bè đồng trang lứa.
Người này có trái tim nhân hậu, tính tình tương đối hòa đồng và cũng có lòng thương người. Họ có tinh thần vì cộng đồng cao.
Tuy nhiên, người này có khuyết điểm lớn nhất là thiếu kiên nhẫn, hay bỏ dở việc nửa chừng, có nhiều khi việc chuẩn bị đến cao trào lại thất bại vì sự nóng vội của họ. Nếu khắc phục được điều này, con đường lập thân lập nghiệp của họ sẽ bằng phẳng hơn rất nhiều.
- Công danh, sự nghiệp:
Nếu được sinh ra trong môi trường có sự giáo dục từ nhỏ, đi đúng con đường, họ sẽ dễ đạt được thành công khi trưởng thành, trung niên thành người có chức có tước.
Những người sinh vào Hạ Chí sẽ gặp nhiều cơ hội để thực hiện lý tưởng của mình, giúp họ vươn lên đỉnh cao mà không dễ dàng nắm bắt được. Khi trưởng thành, họ sẽ luôn đạt được nhiều danh lợi và tài lộc.
Người này học rất giỏi nên trong môi trường nào cũng là một người nổi bật, điều đó đương nhiên khiến cuộc sống của họ trở nên trọn vẹn hơn.
Danh tiếng cá nhân và lợi ích tài chính cũng có thể đạt được cùng một lúc. Có thể nói tuổi trẻ đầy triển vọng và đạt được thành công. Sau tuổi trung niên, vận mệnh sẽ dần chậm lại, tuy không còn tốt đẹp như thời trẻ nhưng sẽ phát triển ổn định và duy trì được những thành tựu ban đầu.
Sau khi về già, vận mệnh của người này có xu hướng ổn định hơn nữa, chỉ cần có thể kiểm soát được thu nhập và chi tiêu của mình thì có thể yên tâm trải qua tuổi già bên con cháu. Vì vậy, những người sinh vào Hạ Chí có thể nói là có cuộc sống sung túc.
- Gia đạo, hôn nhân:
Người này có một cuộc hôn nhân êm ấm, tình cảm vợ chồng có thể không quá mãnh liệt nhưng đều là người có trách nhiệm và biết chăm lo cho gia đình.
9. Những điều thú vị về ngày Hạ Chí mà ít ai biết
- Là thời điểm Trái đất xa Mặt trời nhất:
Nhiều người cho rằng, vào Hạ Chí là khoảng thời gian mà Trái đất gần Mặt trời nhất do nhận được nhiều ánh sáng và bức xạ, nhưng thật ra vào ngày này, khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời là xa nhất trong năm.
Nguyên nhân là do chỉ sau ngày Hạ Chí vài tuần Trái đất sẽ di chuyển đến điểm Aphelion (viễn nhật) là điểm trên quỹ đạo mà Trái đất xa Mặt trời nhất.
- Hạ Chí không phải là ngày nóng nhất năm:
Ngày Hạ Chí sẽ nhận được nhiều ánh sáng và bức xạ của mặt trời, nhưng không có nghĩa là ngày nóng nhất trong năm.
Thực tế, ngày nóng nhất trong năm tại bán cầu Bắc sẽ rơi vào tháng 7 hoặc tháng 8 khi các lục địa và đại dương nóng lên, nhiệt độ tăng cao hơn và được gọi là “sự trễ mùa”.
- Hạ Chí không chỉ có ở Trái đất:
Không chỉ riêng Trái đất mà tất cả các hành tinh trong hệ mặt trời đều có ngày Hạ Chí. Theo đó, Hạ Chí của sao Hỏa sẽ xảy ra sau Trái đất vài ngày và sao Thiên Vương sẽ có Hạ Chí diễn ra 84 năm/lần.
Tìm hiểu thêm các tiết khí khác trong năm: