- Tứ hành xung là gì? Không phải cứ Xung là Xấu, hiểu đúng để không còn bi kịch!
- Tam hợp là gì, Tam hợp hóa Tam Tai có thực sự ghê gớm như nhiều người vẫn nghĩ?
- Xem tuổi xung hợp chỉ dựa vào tứ hành xung liệu có chính xác?
(Lichngaytot.com) 12 con giáp là khái niệm quen thuộc và gần gũi với nhiều người. Nhưng nguồn gốc sâu xa về sự tích 12 con giáp như thế nào, diễn biến cuộc chạy đua huyền thoại để tạo nên thứ tự 12 con giáp như hiện nay không phải ai cũng nắm được.
Bài viết hôm nay của Lịch Ngày Tốt sẽ chia sẻ tới bạn sự tích về 12 con giáp ngắn gọn và đầy đủ để bạn hiểu hơn về sự xuất hiện của 12 con vật đặc biệt đại diện cho các năm tuổi này.
1. Sự tích 12 con giáp
Ngày xưa, thuở Trời, Đất mới hình thành, sự sống mới được khơi dậy, mọi việc nơi trần gian chưa được sắp xếp ổn định, không tuân theo một tôn ti trật tự nhất định nào. Giữa cõi trời và hạ giới có nhiều sự khác nhau, nhất là về quỹ đạo thời gian và con người.
Nghe nói, nếu tính về độ dài thời gian thì trên cõi Trời một ngày dài bằng một trăm ngày nơi hạ giới. Cùng với đó, “người” ở cõi Trời là Tiên, khác với người thường, người trần mắt thịt ở trần gian.
Chính vì vậy, với vai trò là người có quyền lực tối cao, chịu trách nhiệm cai trị thiên hạ, Ngọc Hoàng Thượng Đế đã phải tiến hành sắp xếp và tổ chức lại loài người dưới hạ giới sao cho hoàn chỉnh, ổn định hơn.
Một trong những điều phải sắp xếp đó là định “tuổi”, định “số mạng” con người. Bởi lẽ theo Ngọc Hoàng, tuy rằng lượng người sinh ra rất đông với con số khổng lồ, tuy nhiên thì mỗi một con người ấy lại được chào đời vào thời khắc, ngày giờ khác nhau tại một không gian địa điểm cũng là khác nhau. Nhưng tựu trung lại chủ yếu là chỉ “cầm tinh” có 12 con vật tiêu biểu, hiện có ở cõi trần.
Ngọc Hoàng cũng chính là người đã đặt tên cho tất cả các con vật trên khắp thế gian này. Và trong số đó, ngài muốn lựa chọn một loài vật nào đó thật xứng đáng, dùng tên của chúng để gọi theo từng năm. Mỗi một năm sẽ có một con vật nhất định đại diện và làm vị chúa tể ngự trị, cai quản hạ giới thay Ngọc Hoàng.
Nhưng trần gian có muôn loài vật, vậy lấy tiêu chuẩn nào để chọn trong số đó ra 12 con vật tiêu biểu, đặc trưng? Theo Ngọc Hoàng, một khi con vật nào đó đã được chọn để loài người “ẩn” vào đó thì sẽ cố định, không thay đổi, lưu truyền và lặp lại vòng quay từ năm này qua năm khác.
Để thực hiện ý định, Ngọc Hoàng đã họp cùng các quần thần suốt trong nhiều ngày và cuối cùng đã đi tới một quyết định: sẽ triệu tập các loài vật ở thế gian về Thiên Đình để tuyển chọn những con tiêu biểu nhất. Thế nhưng nếu triệu tập hết thì đất đâu mà chứa?
Do vậy cách tốt nhất là phải có những điều kiện riêng. Điều kiện đó là: kể từ lúc có thông báo, hễ con vật nào về Thiên đình trước sẽ được chọn là con “đầu đàn”, rồi từ con vật này sẽ chọn con tiếp theo, theo một nguyên tắc: con thứ nhất được quyền giới thiệu con thứ hai, con thứ hai được quyền giới thiệu con thứ ba và cứ theo trình tự mà tuyển chọn cho đến khi đủ 12 con thì thôi.
Sau khi định ngày lành tháng tốt, nhận lệnh Ngọc Hoàng, đến ngày hẹn, muôn loài vật ở hạ giới đều phấn khích và hào hứng, tất bật chuẩn bị mọi thứ để khởi hành lên Thiên đình tiếp kiến Ngọc Hoàng, ghi danh và hy vọng mình sẽ được lựa chọn để trở thành thủ lĩnh, chúa tể của muôn loài.
Khi Lệnh Ngọc Hoàng vừa ban ra thì đã nghe từ trong mây vang lên tiếng kêu the thé của một loài vật nhỏ con nhưng lại rất tinh khôn, đó là con Chuột. Số là lúc ấy, Chuột đang vui chơi gần chốn Thiên đình nghe trộm được lệnh trước đã không bỏ lỡ dịp may liền lên tiếng và có mặt sớm nhất. Giữ đúng lời hứa, Ngọc Hoàng bảo với Chuột:
- Nhà ngươi về truyền rao lại cho một người bạn thân thiết nào đó của ngươi, coi như con vật đó là con thứ 2 trong danh sách và từ con thứ hai đó sẽ được quyền chọn con thứ 3 cho đến kết thúc đủ 12 con thì thôi…Con nào đã được mời rồi thì sẽ tự động về đây vào ngày đầu xuân của trần gian để ta chỉ dạy.
Chuột ta hí hửng ra về cố moi óc xem có người bạn nào thân, đủ tin cậy để giới thiệu với Ngọc Hoàng không? Nghĩ mãi nó mới chợt nhớ đến Mèo. Thời ấy, giữa Chuột và Mèo sống hòa thuận như bạn bè. Khi được biết hảo ý của người bạn nhỏ, chú Mèo láu lỉnh đã kêu toáng lên thích thú. Sau đó Mèo được Chuột dặn thêm rằng:
- Anh chọn ngay một người bạn nào đó mà anh cho là đủ tư cách nhất rồi mời anh ta, nhân đó cũng báo cho anh ta chuẩn bị mời người khác nữa….
Mèo cẩn thận dặn Chuột:
- Tôi có tật hay mê ngủ, vậy đúng ngày lên Thiên đình anh nhớ đánh thức tôi kẻo quên nhé!
Rồi Mèo đi tìm Trâu là người bạn vẫn thường ngày cày ruộng ở gần nhà Mèo. Sau khi nghe nói xong Trâu gật đầu ngay:
- Tốt quá, tôi sẽ tìm một người bạn nối khố của tôi là anh Hổ, anh ấy oai dũng lắm!
Vốn là bạn thân lâu năm, Hổ nghe nói rất cảm động trước tình bạn và nghĩa cử cao cả của Trâu. Hổ mau miệng nói:
- Tôi có người bạn nhỏ trong rừng rất hiền lành dễ thương, đó là Thỏ, tôi sẽ mời anh ta.
Tất nhiên là Thỏ ta khoái chí vô cùng, nó liền đi mời ngay một người bạn khá ly kỳ, thường hay lui tới uống nước ở một con sông lớn, đó là bác Rồng. Rồng là con vật suốt ngày bay lượn trên không và hay qua lại cung của Ngọc Hoàng, nên cũng hay biết chuyện này, bác Rồng nói:
- Tôi hay tin này từ các tiên nữ nhưng vì Chuột được Ngọc hoàng tin giao nên tôi đang chờ, vừa lúc anh tới báo. Được, tôi rất vui lòng nhận lời và tôi sẽ giới thiệu tiếp một người bạn của tôi.
Bạn của Rồng chính là Rắn, một dòng họ xa. Khi được báo tin, Rắn mừng rơn và đi tin ngay cho anh Ngựa là chỗ láng giềng được biết. Ngựa còn khoác lác:
- Hèn chi tôi nằm mơ thấy mình được thăng quan, quả đúng thật. Được, tôi sẽ chọn một người bạn nữa xứng đáng.
Và chú Dê, bạn của Ngựa đã được giới thiệu vào danh sách. Rồi Dê nhớ ra rằng có một anh bạn thông minh hay ăn trái cây, đó là chú Khỉ, con vật vẫn tự xưng là “Hầu vương”, rồi anh ta bốc đồng khi được tin:
- Biết ngay thế nào Ngọc hoàng cũng sẽ cần đến mình, “Số trời” đã định rồi…
Bốn chân bốn cẳng, Khỉ chạy đi báo cho Gà, rồi Gà bay đi tìm Chó vốn là bạn cùng sống trong nhà với nhau. Thế là đủ số 12 con. Mùa đông cũng vừa hết, ngày xuân đang về… cả 12 con vật không ai bảo ai tự động cùng tới Thiên đình. Chỉ tội nghiệp cho con Mèo có bệnh ngủ quên, lại gặp người bạn Chuột xảo quyệt, ích kỷ nên tới ngày mà Chuột chỉ đi một mình. Trên Thiên đình, Ngọc hoàng điểm danh thấy chỉ có 11 con, Ngài nổi giận, còn Chuột thì chống chế:
- Tôi có báo cho Mèo nhưng nó quá mê ngủ nên không đi…
Ngọc hoàng phán:
- Được rồi, bỏ Mèo ra! Ta sẽ phái người xuống trần, trên đường đi hễ gặp bất cứ con vật nào thì cho thế chỗ của mèo.
Tướng nhà Trời y lệnh đi ngay. Gặp anh Heo lúc đang bị những đồ tể khiêng đến lò sát sinh. Tướng trời quát:
- Cho nó theo ta về chầu Ngọc Hoàng!
Chú Heo được đưa tới Thiên đình thì lúc này lại đang xảy ra một vấn đề trong việc chia ngôi thứ: Con vật nào sẽ đứng đầu. Nếu căn cứ vào “thành tích”và vóc dáng thì các con như Rồng, Cọp, Trâu, Ngựa phải được chọn. Nhưng để tránh sự cãi cọ lôi thôi, Ngọc Hoàng phán:
- Ta sẽ mở một cuộc thi do Hằng Nga làm giám khảo. Tất cả các ngươi hãy chạy thi từ đây đến Cung Quảng (chỗ ở của Hằng Nga) nếu con nào đến đích trước sẽ được đứng đầu bảng. Các con đứng sau theo thứ tự mà phân ngôi.
Cuộc thi diễn ra vô cùng hào hứng. Các con Cọp, Ngựa, Trâu ỷ sức mình nên lúc đầu cho qua, không ngờ những con vật nhỏ đã cố gắng vượt lên… chỉ có Trâu là vẫn giữ được vị trí hàng đầu. Khi về gần tới mức không ngờ chú Chuột ranh mãnh đã nhảy lên ngồi trên lưng Trâu từ hồi nào, liền nhảy phóc xuống và phóng nhanh qua lằn mức đến, giành vé đầu tiên. Trâu hậm hực phản đối nhưng đành thua vì điều lệ không ghi rõ phương thức cụ thể. Vừa lúc đó Mèo xuất hiện và khiếu nại:
- Tôi có tên trong danh sách, tại sao không được dự thi?
Ngọc Hoàng từ chối, nhưng Hằng Nga tâu:
- Thưa Ngọc Hoàng, để được lòng cả hai thần nghĩ nên nhận Mèo. Bên Cung Quảng hiện thiếu một người canh giữ nên thần muốn xin…
Ngọc Hoàng hiểu ý gật đầu:
- Được, ta chấp nhận để khanh tự chọn lấy một con trong số này về giữ Cung Quảng.
Thấy Thỏ trắng dễ thương nên Hằng Nga liền chọn Thỏ. Thế là danh sách bị khuyết và Mèo dĩ nhiên được “đặc cách” tuyển vào cho đủ số 12 con vật theo thứ tự: Chuột, Trâu, Cọp, Mèo, Rồng, Rắn, Ngựa, Dê, Khỉ, Gà, Chó và cuối cùng là Heo.
Việc phân chia như vậy đã xong và 12 con vật ấy trở thành “12 con giáp” của người trần gian cho đến ngày nay.
2. Truyền thuyết về cuộc chạy đua giữa 12 con giáp
Bên cạnh câu chuyện sự tích về 12 con giáp bên trên, còn có rất nhiều dị bản về cuộc đua tới Thiên đình giữa 12 loài động vật. Kết quả của cuộc chạy đua đã quyết định thứ tự của 12 con giáp như ngày nay. Dưới đây được coi là dị bản phổ biến nhất về cuộc chạy đua của 12 con giáp:
Sau khi lệnh của Ngọc Hoàng vừa ban xuống, sáng hôm sau, Chuột đã dậy từ rất sớm. Trên hành trình đến Thiên môn, chú ta bắt gặp một con sông chảy siết mà bản thân không thể tự qua. Sau một hồi chờ đợi, Chuột lên kế hoạch nhảy vào tai của Trâu siêng năng - đang chăm chú băng qua sông và không bận tâm đến bất cứ thứ gì.
Chú Trâu cứ thế băng băng về đích, đáng lẽ ra nó đã có thể đến Thiên đình trước nhưng Chuột khôn lanh và tinh quái đã nhanh hơn nó một bước khi nhảy xuống từ lưng Trâu ta và cán đích đầu tiên.
Trâu ngậm ngùi về nhì, kế sau 2 con vật này là Hổ ganh đua. Dù là loài vật dũng mãnh và cương trực nhưng khả năng bơi của Hổ rất kém, mấy lần suýt ngộp nước bởi dòng chảy xiết, đành chấp nhận về thứ 3.
Trong số các con vật, Mèo và Chuột từng rất thân thiết. Khi Trời thông báo cuộc thi, Mèo thường có thói quen dậy trễ nên nhờ Chuột sang gọi mình vào ngày tổ chức. Chuột quên mất lời hứa, bỏ Mèo ngủ ở nhà. Mèo tỉnh dậy, suýt trễ cuộc thi. Ba chân bốn cẳng, phóng bạt mạng, nhờ tinh khôn và nhanh nhẹn, bơi giỏi nên cũng kịp về thứ 4. Nhưng cũng từ đó, Mèo và Chuột trở thành kẻ thù, không đội trời chung.
Rồng dù có ưu thế bay lượn và đáng lẽ phải là con vật đến sớm đầu tiên, tuy nhiên trên hành trình đi, nó gặp một ngôi làng đang hứng chịu trận hạn hán nên dừng lại làm mưa giúp dân độ thế. Vì ra tay tương trợ, cứu người nên để lỡ thời gian, Rồng chỉ có thể đến thứ 5.
Ngay sau rồng là Ngựa. Vốn phóng khoáng và hào hiệp, nhưng Ngựa lại thích rong chơi nên xuất phát trễ. Khi gần tới đích, bằng những cú phi nước đại, Ngựa đang thần tốc thì đột ngột Rắn xuất hiện ngang đường. Ngựa hoảng hồn, chồn chân thắng vó, hoảng sợ lùi lại mấy bước. Thế là Rắn dù chỉ trườn bò nhưng chăm chỉ và khôn ranh, biết thân phận nên khởi hành sớm, giành phần của Ngựa, về thứ 6. Ngựa đành chấp nhận vị trí thứ 7.
Cách đó không xa, ba con vật: Dê khiêm tốn và lãng tử; Khỉ lém lỉnh và khôn ngoan; Gà chăm chỉ và tốt bụng cũng đang cố chạy tới đích. Cả ba con vật này đều cùng vượt sông trên một chiếc bè. Gà tốt bụng chia tấm ván cho cả Dê và Khỉ ngồi chung, thành bộ ba thân thiết, đồng cam cộng khổ. Vì đi chung nên chúng đi hơi chậm, dù xuất phát sớm, đành về sau Ngựa.
Trời là trưởng ban tổ chức, rất cảm kích trước sự đoàn kết, tương trợ của bộ 3 hòa hiếu. Cả 3 lại còn nhường nhau vị trí xếp hạng. Thế là phải “oẳn tù tì” cho công bằng. Trò chơi “oẳn tù tì” bắt đầu từ đó. Kết quả Dê đứng thứ 8, Khỉ thứ 9 và Gà thứ 10.
Chó vốn là một loài có khả năng bơi giỏi nhưng chủ quan, dọc đường cứ nhẩn nha ngoạn cảnh. Vì thế mà chỉ kết thúc cuộc đua ở vị trí thứ 11.
Cuối cùng, Lợn thật thà và hiền lành, tuy là cuộc đua nhưng vẫn thư thả ngắm cảnh, cộng với bản tính lười biếng, hay ăn nhiều và khi ăn xong thì lại buồn ngủ. Dọc đường đi Lợn cứ tung tăng ăn uống, gặp đâu ngủ đó vì lẽ đó mà nó đến muộn. Đấy chính là lời lý giải cho vị trí thứ 12 của Lợn.
Từ đó 12 con vật luân phiên nhau “trực ban” từng năm, gọi là 12 con Giáp. Cùng đồng loại, chung mục đích phục vụ con người nhưng tính cách và khí chất từng con đều khác biệt, tạo nên muôn mặt cuộc sống.
Mời bạn xem thêm: Giải mã bí ẩn thứ tự sắp xếp 12 con giáp của người xưa
Mời bạn xem thêm: Giải mã bí ẩn thứ tự sắp xếp 12 con giáp của người xưa
3. Những câu hỏi thường gặp về truyền thuyết 12 con giáp
- Tại sao gọi là con giáp?
Theo truyền thuyết, từ "giáp" trong tiếng Trung có nghĩa là "khiên". Gọi là con giáp bởi vì 12 con vật được sử dụng để bảo vệ và che chở cho những người sinh vào năm đó. Nó cũng có thể có nghĩa là những vật dụng được làm từ giáp như khiên, áo giáp…
- Vì sao Mèo và Chuột “không đội trời chung”?
Tuy là hàng xóm nhưng Mèo luôn “cậy lớn bắt nạt bé", khiến Chuột vô cùng tức giận và nung nấu ý định “trả thù”. Sau khi nghe sắc lệnh của Ngọc Hoàng, Chuột ta biết rằng, cơ hội vàng đã đến.
Chú Mèo ngái ngủ ra lệnh cho Chuột phải đánh thức nó dậy khi cuộc đua ngày mai chính thức bắt đầu. Tuy nhiên, Chuột quyết định lặng lẽ rời đi vào sáng sớm hôm sau, để lại Mèo ta vẫn đang say giấc. Chỉ khi biết Chuột đã lừa mình, Mèo nhận ra đã quá muộn để có thể xuất phát. Từ đó, con người truyền tai nhau về mối thù không đội trời chung giữa hai loài vật này.
Một dị bản khác kể rằng, trong lúc nhanh nhẹn nhảy lên đầu Trâu ngồi nhằm tới được bờ kia con sông, Chuột bất ngờ bị trượt người về phía trước, điều này khiến Mèo rơi xuống sông. Điều này cũng là tiền đề cho việc loài động vật này khá sợ nước.
- Vì sao Chuột đứng đầu 12 con giáp?
Bên cạnh sự tích về bản tích mưu mẹo trong cuộc đua tranh giành vị trí trong 12 con giáp, vẫn còn một truyền thuyết khác về thứ tự của từng con vật.
Trong thần thoại Trung Quốc về nguồn gốc của thế giới, vũ trụ ban đầu là một quả trứng chìm trong bóng tối. Sau đó, chính nhờ Chuột đã cắn rách vũ trụ, bầu trời và mặt đất mới chia đôi, ánh sáng dần xuất hiện. Chuột từ đó được coi như người anh hùng giải cứu thế giới và vị trí đứng đầu trong 12 con giáp là để vinh danh loài vật này.
Và những truyền thuyết trên chỉ là câu chuyện truyền miệng, cách lý giải khôn khéo của nhân gian về thứ tự của 12 con giáp. Lý do thực sự đã bị thất truyền qua hàng ngàn năm lịch sử.
Văn hóa Trung Hoa có liên quan nhiều đến tư tưởng “Âm Dương ngũ hành” và có một điều chắc chắn rằng con người chọn 12 con vật kể trên đều do sự thờ tụng và tầm quan trọng của chúng trong niềm tin của con người.
- Vì sao gà trống gáy ò ó o?
Nguyên nhân được cho là bắt nguồn từ câu chuyện cặp sừng, ban đầu loài gà cũng được tạo hóa ban cho cặp sừng. Trong cuộc chạy đua, rồng mượn cặp sừng của gà trống để tham gia cuộc thi nhưng sau đó lại lật lọng, lấy luôn không trả. Gà trống uất ức vô cùng nhưng chẳng thể làm gì, chỉ có thể mỗi sáng gáy ò ó o để đòi rồng trả cặp sừng lại cho mình.
- Vì sao gà trống lại thù rết?
Theo sự tích thì là do khi rồng mượn cặp sừng của gà trống, ban đầu gà trống không chịu nhưng rết lại đứng ra bảo lãnh khiến gà trống cho mượn và sau đó mất luôn cặp sừng xinh đẹp của mình. Và gà trống cũng nghĩ rằng đây là lý do khiến Ngọc Hoàng xếp nó sau rồng. Kể từ đó hình thành mối thù của loài gà với loài rết.
Trên đây là sự tích 12 con giáp và những câu chuyện xoay quanh đó. Hy vọng bạn sẽ thấy những thông tin này hữu ích.