Bạn hiểu bao nhiêu về ý nghĩa các tư thế tay tượng Phật?

Thủ ấn - Mudra hay còn gọi là ấn tướng, ấn thủ, thủ ấn Phật là dấu ẩn thể hiện hoặc khắc họa tư thế tay đặc biệt (thường là bàn tay và ngón tay).

Thủ ấn còn được hiểu là các tư thế chính mà Phật dùng trong đời sống hằng ngày, thuần túy là các tư thế của Phật. Thủ ấn được dùng để miêu tả, trình bày hình tượng, tranh ảnh Đức Phật.

Theo truyền thống Vệ đà, các ngón tay của bàn tay đại diện cho năm yếu tố cơ bản tạo nên cơ thể con người: đất, nước, gió, không khí và lửa. Nghĩa là những đầu ngón tay của chúng ta đều mang năng lượng và khi chạm chúng lại vào nhau theo những cách khác nhau hoặc đến các bộ phận khác của lòng bàn tay sẽ điều chỉnh và cân bằng dòng năng lượng (Prana) trong cơ thể chúng ta, và năng lượng truyền qua các dây thần kinh kích thích các luân xa khác nhau.

 

Trong Phật giáo đại thừa, ý nghĩa các tư thế tay tượng Phật hay còn được gọi là các thủ ấn chỉ các ấn nơi tay, mỗi thủ ấn đều tương ứng với các ý nghĩa đặc biệt:

1. Giáo hóa thủ ấn (Vitarka Mudra)

Theo quan niệm của người Ấn Độ cổ đại, tay phải là tay dành cho thần thánh nhằm thể hiện sự trong sạch và linh thiêng; tay trái thì lại đại diện cho những nhiễm ô trần tục. Vì vậy, khi hai tay chắp vào nhau tượng trưng cho sự hợp nhất giữa sự thánh thiện và nhiễm ô, hai mặt tuy đối lập nhưng lại dung hòa giữa thần thánh và trần tục. 

 

- Ý nghĩa: Thủ ấn này là biểu tượng của Thiền, tượng trưng cho trí tuệ, muốn nói đến tâm thức giác ngộ vượt lên khỏi thế giới hiện tượng. Đây là tư thế khi thực hành một thăng bằng hoàn hảo giữa suy nghĩ, bình tâm, thư thái trong những tác động tập trung tư tưởng. 
 

Đây là thủ ấn được Đức Phật sử dụng lần cuối cùng thiền dưới gốc cây bồ đề khi Ngài đã đạt được giác ngộ. Ngài tập trung thiền định sâu tìm nguồn gốc sự đau khổ trên đời và phương cách chấm dứt. 

 

 

- Tư thế tay: Cánh tay phải của tượng Phật thả lỏng dọc theo cơ thể, lòng bàn tay mở và hướng ra phía trước, duỗi dài những ngón tay ra. Ấn được thực hiện phần lớn với tay trái, cánh tay của tay trái thì cong lại ở vị trí khuỷu tay, bàn tay hướng về phía người nhìn. Ấn này giống với vô úy ấn nhưng hai định hướng bàn tay khác nhau.

Năm ngón tay mở rộng ra, điều này đại diện cho 5 sự hoàn hảo của người đắc đạo: Hào phóng, đạo đức, kiên nhẫn, nỗ lực và tập trung.

 

- Ý nghĩa: Thí nguyện có nghĩa là cho phép được toại nguyện, biểu thị sự dâng hiến, từ thiện, cho đi, lòng trắc ẩn, từ thiện, thành thực. Ngoài ra cũng được hiểu là đón tiếp, dâng hiến, biếu tặng. Đây là ấn quyết biểu hiện gọi trời, chứng minh cho tấm lòng Đức Phật thể hiện quyết tâm hoàn thành ước nguyện chân tâm giải thoát cho toàn bộ nhân loại.

 

 

- Tư thế tay: Bàn tay phải của Đức Phật giơ lên ngang tầm ngực, cánh tay gập lại, gan bàn tay hướng về phía trước, những ngón tay dính nhau, hướng lên trên. Cánh tay trái thả lỏng để xuôi theo tư thế tọa thiền đối với tượng ngồi. Trường hợp tượng đứng thì tay trái duỗi hướng xuống đất. 

 

- Ý nghĩa: Abhaya nghĩa là không sợ hãi. Tư thế này nói lên thái độ không sợ hãi trước một kẻ thù hay nghịch cảnh nào cả. Hay diễn giải theo một cách rộng hơn nghĩa là Đức Phật ngay sau khi đạt được giác ngộ đã vượt thoát trên mọi nỗi sợ hãi và đau khổ của nhân gian. Ngoài ra, ấn này muốn biểu lộ yên vui, nhân từ, bảo vệ. 

Trong cuộc đời đức Phật có giải thích về nguồn gốc của ấn này khi Ngài đứng trước một con voi hung dữ liền giơ tay như ấn quyết này để cản lại voi, như vậy, ấn không chỉ có ý nghĩa làm dịu mà còn gợi lên ý tưởng không sợ, đem lại yên tĩnh cho những người xung quanh. 

Abhaya là cử chỉ của sự không sợ hãi. Khi bàn tay Phật thể hiện thủ ấn này cho thấy Đức Phật không hề sợ hãi trước một kẻ thù hay nghịch cảnh. Cũng như thể hiện rằng Đức Phật ngay sau khi đạt được giác ngộ đã vượt thoát trên mọi nỗi sợ hãi đau khổ của thế gian. 

 

- Tư thế tay: Đức Phật đưa hai tay lên ngang ngực, gan tay trái hướng ra trước, gan tay mặt hướng lên trên, những ngón tay xòe ra. Đầu ngón tay giữa trên một bàn tay này của Đức Phật, chạm vào đầu ngón tay cái và ngón trỏ của bàn tay kia, tạo thành vòng tròn bí ẩn gần tim. Ấn quyết này nhiều nơi được thay đổi ít nhiều. Ở Ấn Độ, hai tay xa nhau và các ngón không đụng nhau.

 

- Ý nghĩa: Hai tay của Ngài làm thành hai vòng tròn thần bí, tiêu biểu cho hai bánh một chiếc xe. Thủ ấn này biểu thị dòng năng lượng liên tục của vũ trụ dưới dạng luân xa (bánh xe) và các giáo lí của nó được thông qua trái tim. Đức Phật được xem như Đức Chuyển Luân Vương, chúa tể một thế lực toàn năng, đang quay bánh xe mặt trời, vận dụng giáo huấn trong sáng làm tiêu tan mọi bóng tối của ngu muội.