Thế trí biện thông là gì? Tại sao đó là cái bẫy của người tài giỏi tự hủy hoại mình?

Trên thế gian, có những người rất giỏi trong lĩnh vực của mình như luật sư, bác học, bác sĩ, các nhà triết học, văn học, khoa học, toán học… Kể cả những nhà mỹ thuật như điêu khắc, hội họa, chiêm tinh học,... Nhưng thực tế ngay cả trong chuyên môn của mình, những gì họ biết vẫn chỉ là một góc nhỏ nào đó, vẫn luôn có trường hợp họ tự nhận là: Ngoại lệ, là chưa từng gặp bao giờ,...

Đó là còn chưa kể đến những việc không thuộc chuyên môn của mình thì họ còn thiếu sót đến mức nào, nói gì tới chúng ta những người trung bình, không quá xuất sắc hay nổi bật trong lĩnh vực nào đó thì thực sự là đang "bơi" trong biển kiến thức của nhân loại.

Nhiều người thông minh, xuất sắc, tài giỏi hơn mọi người liền tự vỗ ngực rằng mình biết hết mọi thứ. Trong khi đó kiến thức thế gian này vô tận, thế mới thấy những kẻ tự cao tự đại đó mới sai lầm đến thế nào.

Đơn giản như cùng là một vấn đề nhưng khi trẻ mình nghĩ khác, lúc già mình đã có góc nhìn khác. Hay như cùng một cuốn sách, lúc này ta đọc có cảm nhận khác, vài năm nữa ta đọc lại học hỏi được một điều khác. Thế nên, đừng vì điều chúng ta thấy ở hiện tại mà bám chấp với nó, dễ lầm đường lạc lối hơn mà thôi.

Khách quan mà nói, ngay cả thánh nhân vẫn có những điều chẳng biết! Những kẻ thông minh trong thế gian nếu có hàm dưỡng, từng trải thì sẽ tiếp tục khiêm tốn học hỏi. Nếu không, ắt sẽ do trí huệ nhỏ nhoi mà tự phụ đến nỗi lầm lạc, cậy vào sự hiểu biết của chính mình rồi hủy hoại bản thân. 
 

Do đó, nếu có thể biện thông bằng một cái trí rất thông minh lanh lợi, nhưng cái trí đó còn mắc kẹt trong ngã cấp và pháp chấp thì chính cái trí đó là thế trí biện thông, một tai nạn có hại cho mình và người khác nếu cho đó là chân lý và sự thật. Vì vậy tất cả ngữ ngôn đều là phương tiện đứng đắn để tỏ bày ý nghĩa cho một cái lý giả lập chứ không phải là chân lý.

Hầu hết cái trí của chúng ta đang bị ngăn che bởi Ngã chấp và Pháp chấp thì chỉ thấy sự thật theo cái chướng mà sinh thể đeo mang, giống như người đeo cặp kính màu thì chỉ thấy theo màu kính mà họ mang. Thế nên người ta mới nói, sống khiêm tốn mới là đỉnh cao của sự hiểu biết.

Mỗi người cho dù bản thân là người xuất sắc đến mức nào thì cũng nên tự nhắc nhở rằng những hiểu biết của mình còn hời hợt, nông cạn, do đó sẽ dẫn đến những suy nghĩ lệch lạc và những kết luận sai, do đó hạn chế việc luôn tỏ ra mình thông thái hơn người. Thay vào đó là phải khiêm tốn, học hỏi, tư dưỡng bản thân mỗi ngày.