Từng được xếp vào một trong những hiện tượng kì lạ chưa thể lý giải, hiện nay, khoa học đã có những kết quả nhất định khi nghiên cứu về hiện tượng mơ thấy trước tương lai.
Mơ thấy tương lai - Hiện tượng có thật
Mơ thấy trước tương lai là hiện tượng rất khó nghiên cứu vì cảm giác "quen thuộc khó hiểu" chỉ xảy ra bất chợt trong vài giây ngắn ngủi, không thể được dự đoán trước hay mô tả một cách rõ ràng. Song chính sự bí ẩn của hiện tượng này đã thu hút sự chú ý với rất nhiều giả thiết được đặt ra, từ thuần túy mê tín dị đoan, tâm linh hay lý giải khoa học do trục trặc trong quá trình ghi nhớ, các hoạt động phức tạp của tiềm thức,…
Nhiều chuyên gia tin rằng, cảm giác ngờ ngợ quen thuộc có thể liên quan tới chất truyền dẫn thần kinh dopamine, với mức độ cao hơn ở thiếu niên và vị thành niên. Giả thiết này có một chỗ đứng đặc biệt trong loạt nghiên cứu về hiện tượng mơ thấy trước tương lai.
Một cách tiếp cận khác nguyên nhân gây ra hiện tượng mơ thấy trước tương lai đến từ nghiên cứu về chứng động kinh. Các nhà khoa học phát hiện một sự liên kết mạnh mẽ giữa cảm giác mơ thấy tương lai với các cơn động kinh ở người động kinh thùy thái dương, thể gây ảnh hưởng tới vùng hồi hải mã (hippocampus), nơi đóng vai trò then chốt trong điều khiển trí nhớ ngắn hạn và dài hạn của não bộ.
Những bệnh nhân động kinh thùy thái dương “luôn trải qua hiện tượng cảm thấy trước sự việc trước khi cơn động kinh khởi phát”, báo cáo về nghiên cứu đăng trên tập san y học Neuropsychologia năm 2012. Kết luận trên về hiện tượng mơ thấy tương lai khiến nhiều chuyên gia đưa ra giả thiết rằng mơ thấy trước tương lai, tương tự như cơn động kinh, có thể là kết quả của việc các tế bào thần kinh trong não truyền tín hiệu ngẫu nhiên và làm cho những người khỏe mạnh có cảm giác sai lầm rằng đây là ký ức quen thuộc.
Trong một nghiên cứu khác mang tính đột phá, các nhà khoa học tại Cộng hòa Czech và Vương quốc Anh đã khám phá ra mối liên kết giữa hiện tượng déjà vu với các cấu trúc trong não bộ, củng cố thêm nguồn gốc thần kinh của hiện tượng này.
Báo cáo đăng trên Tập san Cortex cho biết, nhóm nghiên cứu nhận thấy các cấu trúc nhỏ trong thùy thái dương, nơi trí nhớ và hồi ức bắt nguồn, của người từng gặp phải hiện tượng mơ thấy tương lai nhỏ hơn đáng kể so với người chưa từng có trải nghiệm. Càng nhiều lần trải qua mơ thấy tương lai thì cấu trúc này càng nhỏ hơn và ngược lại.
Ngoài những nghiên cứu trên, mơ thấy tương lai còn được lý giải bằng nhiều giả thiết khác. Song, giới khoa học vẫn cần rất nhiều thời gian để có thể giải mã một cách thỏa đáng hiện tượng kỳ bí này.