(Lichngaytot.com) Lễ hội bị biến tướng là do cách chúng ta có sự hiểu biết hạn chế với đấng tối cao linh thiêng, chỉ biết làm mọi thứ theo thói quen và người này truyền cho người kia.
Lễ hội đầu năm như Lễ hội Yên Tử và nhiều lễ hội khắp cả nước luôn là tâm điểm gây chú ý mà trong đó, bên cạnh những nét đẹp truyền thống thì được phản ánh nhiều lại luôn là những hình ảnh phản cảm.
Lễ hội là một tập quán văn hóa tốt đẹp, cho dù không phải cần lưu giữ chúng vẫn tồn tại một cách rất tự nhiên. Chúng ta không chủ động lưu giữ, không muốn thì nó cũng sẽ vẫn tồn tại như thế. Vì nó tồn tại theo nhu cầu của cuộc sống, theo quy luật phát triển bình thường của văn hóa... Văn hóa có con đường riêng của nó. Những gì thuộc về giá trị, về nhu cầu thì sẽ tồn tại, thậm chí tồn tại ngoài ý muốn của ai đó.
Lễ hội là một tập quán văn hóa tốt đẹp, cho dù không phải cần lưu giữ chúng vẫn tồn tại một cách rất tự nhiên. Chúng ta không chủ động lưu giữ, không muốn thì nó cũng sẽ vẫn tồn tại như thế. Vì nó tồn tại theo nhu cầu của cuộc sống, theo quy luật phát triển bình thường của văn hóa... Văn hóa có con đường riêng của nó. Những gì thuộc về giá trị, về nhu cầu thì sẽ tồn tại, thậm chí tồn tại ngoài ý muốn của ai đó.
Lễ hội mùa xuân hoàn toàn đúng với cư dân nông nghiệp vì lúc này là thời điểm xuống đồng gieo mạ, cấy lúa. Đến tháng Giêng là tháng ăn chơi vì mọi việc nông nhàn, người ta nghỉ ngơi. Lễ hội gắn liền với mùa xuân còn theo nghĩa của thời tiết, của cuộc sống, cây cối đâm chồi. Ngày xuân là ngày người ta đi hái lộc.
Tất cả những quan niệm truyền thống tốt đẹp ấy được lưu giữ đến tận bây giờ. Chúng ta khó chịu về một số biểu hiện thương mại hóa, biểu hiện lễ hội không đúng với thuần phong mỹ tục nhưng đây chỉ là ở một vài lễ hội. Còn hàng ngàn lễ hội khác đang diễn ra rất đúng.
Có thể có những lễ hội này lễ hội khác, nét này nét kia bị méo mó một chút, gây ra phản cảm, nhiều lễ hội gây ra phản cảm nhưng không phải số đông, không phải là đa số.
Lễ hội bị biến tướng
Tình trạng du khách chen lấn, xô đẩy, tranh giành khi đặt lễ... tái diễn ở nhiều lễ hội và chúng ta kêu gọi nêu cao ý thức con người nhiều năm rồi nhưng rõ ràng nếu chỉ kêu gọi thì có vẻ không chuyển biến được là do phụ thuộc vào ý thức con người. Chỉ có khi nào con người cảm thấy xấu hổ, cảm thấy mình có lỗi với người khác thì dù có lễ lạt như thế nào không xin được bất kỳ điều gì.
Ngày xuân chúng ra đi cầu những điều tốt lành, không có lý do gì chúng ta cầu những điều tốt lành cho mình, cho gia đình, người thân mà lại làm những điều không tốt lành cho người khác. Xả rác là không tốt lành cho người khác.
Người tham gia lễ hội nên hiểu mình tham gia để làm gì? Tham gia lễ hội mùa xuân thường là cầu mong những điều tốt đẹp, mưa thuận gió hòa, vậy phải thể hiện tinh thần tốt đẹp ấy. Nếu sau lễ hội để lại từ rác thực đến rác trong tâm hồn mình thì không nên đi thưởng ngoạn, tham gia lễ hội.
Người tham gia lễ hội nên hiểu mình tham gia để làm gì? Tham gia lễ hội mùa xuân thường là cầu mong những điều tốt đẹp, mưa thuận gió hòa, vậy phải thể hiện tinh thần tốt đẹp ấy. Nếu sau lễ hội để lại từ rác thực đến rác trong tâm hồn mình thì không nên đi thưởng ngoạn, tham gia lễ hội.
Nhiều người nghĩ mâm cao cỗ đầy cho tương xứng với điều mình cầu cũng chẳng phải vì họ cầu quá nhiều, lễ ngần nào cũng không thể tương xứng. Cầu sức khỏe, cầu bình an thôi thì cũng không lễ nào có thể tương xứng được. Ý nghĩa lễ hội cũng bị hiểu sai đi.
Đốt hương nhiều cũng không tốt. Tại sao mình lại đốt nhiều? Đạo Phật khuyên con người sống tiết kiệm, chống sát sinh, thanh tịnh. Các biểu hiện nói trên đều hoang phí, di hại cho cuộc sống.
Những hành động phản văn hóa khiến lễ hội bị biến tướng do người này làm thế vì người này bắt chước người kia, không hiểu bản chất vấn đề.
Chúng ta đang áp đặt toan tính đời thường khi thờ cúng thần Phật
Vì lợi ích của đời thường, chúng ta đang mang những toan tính của đời thường, áp đặt toan tính đời thường vào đời sống tâm linh khiến lễ hội bị biến tướng. Nếu người tham gia lễ hội nghĩ rằng có thần thánh, có trời phật thật thì thần thánh, trời phật cũng không ban lộc, may mắn cho những người làm điều sai trái. Đấng tối linh, chắc chắn thông tuệ, không thể nào không nhìn thấu tâm can của những người đi lễ. Người đi lễ mà tâm không sạch thì làm sao thần phật phù hộ được?
Bây giờ mọi người thích cầu nhiều thứ cho bản thân mình, người ta tin phải cúng mâm cao cỗ đầy, đốt nhiều vàng mã thì thần thánh càng phù hộ. Nhiều người dự lễ ném tiền vào kiệu rước, rải tiền lẻ để cầu may mắn, tài lộc.
Nhét cả đồng bạc lẻ vào tay, vào bất kỳ chỗ nào có thể nhét được, như thế là không tôn kính thần thánh, không tôn kính Phật. Hiện tượng này không những phản văn hóa vì Phật, thần thánh là đấng tối linh, mình phải kính trọng. Nếu đem đồng tiền thế gian đưa vào tầng trên không đúng với tín ngưỡng tôn giáo. Đồng tiền của thế gian chỉ được sinh hoạt ở thế gian chứ không phải đưa lên cúng cho thần linh.
Thần linh được người ta nhìn nhận có uy quyền, có siêu lực vô bờ bến. Cho nên thần linh là người cầm cân nẩy mực và thích ứng với các tấm lòng thành (cái Tâm – cái Trí tốt đẹp chứ không phải cứ có đồ lễ là tốt). Vì nếu thực sự thần linh thích đồ lễ thật thì không bao giờ đồ lễ dâng lên rồi lại lấy về được. Rõ ràng chúng ta dâng cái gì lên cúng rồi lại được lấy về nguyên vẹn những đồ lễ đó. Những cái đó thần linh biểu tượng cho một tinh thần cao thượng nhất, tốt đẹp nhất và trí tuệ nhất…
Ngoài ra, nếu nói về mặt tốt đẹp là biểu hiện sự kính trọng của con người qua thần linh để xác nhận thành tâm của mình nhưng nếu có cái Tâm mà không có cái Tuệ làm bệ đỡ cho cái Tâm thì dễ đi đến chỗ sa đà vào cái mẽ, cái sĩ chứ không phải đi vào chỗ kính trọng.
Nhiều người dân không biết thì khó trách vì không ai nói cho họ biết, bởi vì nhiều người đi lễ không hiểu được rằng, chính cái ban thờ là tầng trời, là biểu tượng cho tầng trên là các thánh thần. Thần linh và tổ tiên thần linh không bao giờ nhận vật chất của bất kể ai.
Nhiều người dân không biết thì khó trách vì không ai nói cho họ biết, bởi vì nhiều người đi lễ không hiểu được rằng, chính cái ban thờ là tầng trời, là biểu tượng cho tầng trên là các thánh thần. Thần linh và tổ tiên thần linh không bao giờ nhận vật chất của bất kể ai.
Thần linh không cần cái đấy, thần linh cần nhất sự thành tâm. Có người chỉ đi chùa, đến với một nén hương thôi với lòng thành tâm… thì họ vẫn nhận được quả phúc cao hơn những người mâm cao cỗ đầy như có tính chất đặt cược với thần linh vậy.
Hiện tượng dùng vật chất để đặt cược với thần linh không bao giờ người đó hưởng được quả phúc. Đi đến các chùa, các đền tâm thành mới là cao quý nhất.
MiMo
MiMo