Đức Phật nói về giá trị âm nhạc: Nên hay không nên say đắm trong những giai điệu?

Đây chính là giống như một người bị trói hai tay ngược ra đằng sau bằng dây gai; có người muốn hành hạ anh ta càng đau đớn hơn, bèn liên tục tưới nước lên sợi dây gai; dây gai hút nước liền nở ra, khiến dây trói càng chặt hơn; vậy há chẳng phải là khiến anh ta càng bị trói chặt hơn, càng đau khổ hơn hay sao?

 
Trưởng gánh hát chăm chú nghe xong trả lời:

- Đúng vậy

  

Đức Phật lại nói:

- Bất kỳ chúng sinh nào chưa sạch tận lòng tham khi mới vào xem, những người còn bị buộc bởi lòng tham này sẽ tăng thịnh lòng tham vì cách trình diễn gợi lòng tham muốn thực hiện bởi người nghệ sĩ trên sân khấu ở lễ hội.

 

Bất kỳ chúng sinh nào chưa sạch tận lòng sân khi mới vào xem, những người còn bị buộc bởi lòng sân này sẽ tăng thịnh lòng sân vì cách trình diễn gợi lòng sân thực hiện bởi người nghệ sĩ trên sân khấu ở lễ hội.

 

Bất kỳ chúng sinh nào chưa sạch tận lòng si khi mới vào xem, những người còn bị buộc bởi lòng si này sẽ tăng thịnh lòng si vì cách trình diễn gợi lòng si thực hiện bởi người nghệ sĩ trên sân khấu ở lễ hội.

 

Vị trưởng gánh hát nghe xong không thể không thừa nhận lời Đức Thế Tôn rất dễ hiểu và khá đúng.

Đừng vội qua câu chuyện Đức Phật nói về giá trị âm nhạc trên đây mà nghĩ rằng Ngài khuyên chúng ta nên tránh xa âm nhạc. Chính Đức Phật đã sử dụng ngôn ngữ với giai điệu tuyệt vời để giảng dạy cho các đệ tử của mình, những vần điệu ấy giúp họ dễ nhớ, những bài kinh Phật hay dễ truyền đạt đến mọi người hơn là thứ ngôn ngữ khô khan.

Nếu không có những âm hưởng hay ho có nhạc điệu đó thì những giáo lý, bài kệ... khó lưu giữ nhiều ngàn năm sau dù chúng đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau.

Không những thế, tìm hiểu về cuộc đời của Đức Phật ta biết lúc ở trong cung Ngài đặc biệt thích những điệu múa, thích thổi sáo vì chúng mang lại giá trị nhất định để con người bày tỏ cảm xúc của mình ra ngoài. Trong một tiền kiếp, Ngài là một nhạc sĩ tài giỏi, tiếng đàn của Ngài còn hay hơn cả thiên nhạc và nhờ tiếng đàn đã cảm hóa được người khác.

 
Khi đọc Kinh Phật, chúng ta nhiều chỗ thấy nhạc trời được trình tấu để cúng dường, để tán thán công đức... Khi Đức Phật nhập Niết Bàn, chư Thiên đã tới tụ hội, tấu nhạc, hương hoa cúng dường.
 

Do vậy, chúng ta có thể tin rằng, với tâm hồn nhạy cảm của mình, Đức Phật không thực sự cứng nhắc xem âm nhạc như một trở ngại, mà có khi còn là một phương tiện hoằng pháp.