Những nét văn hóa đặc trưng trong Tết Nguyên Đán của người Công giáo

  

Trong bài hát “Đầu xuân cầu cho gia đình” của người theo đạo Công giáo cũng có nhắc đến những ước mơ, hy vọng về ngày đầu xuân năm mới như bất cứ người dân nào xứ Việt.

 

 

Là người Việt Nam máu đỏ da vàng, dù theo tôn giáo nào thì vẫn theo truyền thống dân tộc mà đón Tết Nguyên Đán. Người Công giáo cũng vậy, ngày Tết của người dân xứ đạo cũng có bánh chưng, có cây đào cành mai, có câu đối đỏ, có nén nhang kính nhớ tổ tiên… Bên cạnh đó, người Công giáo còn có những nét văn hóa đặc trưng trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc.

 

Trong đạo Công giáo, thánh lễ có vai trò quan trọng nhất trong đời sống Đức tin. Thánh lễ là nghi thức tâm điểm của người Công giáo, mang những nét đặc trưng của tín ngưỡng này. Người theo đạo Công giáo kín múc nguồn ơn cứu độ từ tiệc Thánh thể và lời Chúa. Thánh lễ được dân xứ đạo tôn sùng bởi đó còn là nơi để họ gặp gỡ với Thiên Chúa, được nghe giảng giải Kinh Thánh, hiểu Thánh Kinh và được giáo dục để trở thành một người Kito hữu, là nơi để gia đình sum họp sau những vất vả cực nhọc của cuộc sống mưu sinh.

 

Trong đêm giao thừa theo truyền thống của dân tộc Việt Nam, các gia đình xứ đạo cùng nhau tụ họp bên thánh đường, dâng thánh lễ tạ ơn những ơn lành mà Thiên Chúa đã ban cho gia đình mình trong năm cũ, đồng thời nguyện cầu cho những điều tốt lành sẽ tới với mình trong năm mới.

 

Theo lệ thường, ngày mùng 1, mùng 2 và mùng 3 tháng Giêng là 3 ngày quan trọng nhất trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Riêng người xứ đạo thì đây còn là ngày có niềm vui đặc biệt hơn. Họ mặc những bộ đồ đẹp nhất, trang trọng nhất của mình với tâm hồn hạnh phúc nhất để đến lễ nhà thờ, bày tỏ lòng cảm tạ ơn trên mà Đức Chúa đã ban cho mình, cho họ được sống thêm một tuổi, được nhìn thấy thêm những điều tốt đẹp trong tương lai. 

 

Họ cũng cầu nguyện để xin Đức Chúa ban cho mình sự bình an hồn xác trong năm mới. Đây là niềm hạnh phúc nhất của người Công giáo, bởi họ quan niệm rằng thời gian là của Chúa, ngay cả bốn mùa Xuân – Hạ - Thu – Đông cũng là do Đức Chúa ra lệnh vận hành theo thứ tự riêng, để vạn vật trên đời đều được tốt tươi hài hòa, mang lại lợi ích cho con người.

 

Vào sáng sớm các ngày mùng 1, mùng 2 và mùng 3 Tết, các thành viên trong gia đình cùng nhau đến thánh đường đón lễ đầu năm. Thánh lễ đầu năm là để tạ ơn hồng ân Thiên Chúa, cảm tạ người đã ban thêm một mùa xuân mới cho nhân loại. Trong những buổi lễ này, người dân xứ đạo sẽ cùng nhau cầu nguyện cho ông bà tổ tiên, cho những người đã khuất sớm bề siêu thoát, về nơi cực lạc, cầu cho quốc gia dân tộc được giàu mạnh, bền vững, cầu cho mọi người trong gia đình được bình an, luôn yêu thương, đoàn kết với nhau.

 

 

Trong những phong tục ngày Tết Nguyên Đán của người Công giáo thì hái lộc Thánh đầu năm là một nét văn hóa đặc trưng. Hái lộc Thánh đầu năm cũng có phần giống với tục hái lộc đầu năm của người Việt Nam, nhưng đã được biến đổi theo hình thái khác phù hợp với tín ngưỡng của tôn giáo. 

Bạn đã biết Hái lộc đầu năm để làm gì, hái lộc đầu năm thế nào mới đúng, mới giàu tài lộc chưa?

 

Người Công giáo không hái lộc là cành non, chồi non mà “hái lộc lời Chúa”. Tục hái lộc Thánh này chẳng những thể hiện sự tôn trọng thiên nhiên, giữ gìn cảnh quan môi trường mà còn là nét đẹp văn hóa của người Công giáo, thể hiện niềm tin tôn giáo mãnh liệt của họ. Hái lộc lời Chúa hay lộc Thánh đầu xuân của người dân xứ đạo chính là những câu được trích dẫn từ Kinh Thánh, là kim chỉ nam cho mỗi tín hữu trong cuộc sống hàng ngày.

 

Đầu xuân năm mới đi lễ, hái lộc Thánh là truyền thống tốt đẹp được lưu truyền bấy lâu nay trong xứ đạo. Làm theo lời Chúa, sống theo đạo Chúa, tốt đời đẹp đạo, cái tâm lành ắt được hưởng điềm may.

 

Theo truyền thống đón Tết Nguyên Đán của người Công giáo, ngoài việc dọn dẹp, trang trí nhà cửa, đi lễ tạ ơn đêm giao thừa hay hái lộc Thánh đầu xuân thì vào ngày đầu năm mới, người dân tín hữu còn có lệ dọn mình đầu năm. Dọn mình đầu năm ở đây không nói về mặt thể xác mà nhấn mạnh đến yếu tố tinh thần, làm sạch tâm hồn của mình. 

 

Ngoài việc chuẩn bị đồ mới cho ngày Tết, các bậc trưởng bối trong nhà thường khuyên con cháu đi xưng tội, làm sạch tâm hồn của mình bằng cách nói ra những lỗi lầm, giận hờn, ghen tức ghét bỏ hay oán thán, ấm ức trong năm vừa qua, đổ bớt những áp lực đang dồn nén trong lòng để đón năm mới được trọn vẹn hơn, để có tâm hồn trong lành, tháo bỏ những khúc mắc, mâu thuẫn còn tồn tại, hướng tới những điều tốt đẹp và may mắn hơn trong năm mới.

 

Trong những ngày đầu xuân năm mới, người dân Công giáo cũng có lệ đi tảo mộ, viếng mộ ông bà tổ tiên. Tuy cũng có ý nghĩa giống như truyền thống tảo mộ của người Việt, song người Công giáo chỉ thắp những nét hương tượng trưng cho lòng thương nhớ những người đã khuất, ông bà tổ tiên đã sớm ra đi, đồng thời cầu nguyện cho linh hồn của họ sớm được hưởng nhan Thiên Chúa. 

 

Và một điểm khác biệt rõ rệt nữa đó là người Công giáo không đốt vàng mã như những người bên lương mà chỉ có nén hương tỏ lòng thành kính mà thôi. Điều này cũng là nét rất mới, thể hiện sự văn minh, không làm ô nhiễm môi trường mà tiết kiệm được tiền của cho mọi người.

Đọc thêm: 10 việc nên làm khi đi tảo mộ có khả năng tăng phần phúc đức.

 

 

Tùy theo lệ của xứ đạo hay từng gia đình mà việc cầu kinh buổi sáng diễn ra sớm hay muộn. Có những nơi, các gia đình Công giáo thức dậy từ sớm, thậm chí từ ngay 4h sáng đã bắt đầu việc đọc kinh cầu nguyện. Các thành viên trong gia đình cùng nhau cầu nguyện cho linh hồn người đã khuất sớm được siêu thoát, cầu nguyện cho ông bà tổ tiên được hưởng ơn Thiên Chúa, cầu nguyện cho cả gia đình được bình an hạnh phúc.

 

Lệ này cũng được tiếp diễn trong những ngày Tết Nguyên Đán. Người xứ đạo dậy từ sớm trong những ngày Tết. Trước khi đi thăm hỏi, chơi Tết, mọi người trong gia đình lại quây quần bên nhau, dâng lên Đức Chúa những lời kinh nguyện cầu ơn bằng an. 

Mời bạn đọc thêm: Hành trình tìm kiếm cây thánh giá Chúa Giê-su bị hành quyết.

 

Truyền thống tốt đẹp này chẳng những giúp cho người Công giáo thấm nhuần kinh đạo, hưởng ơn mưa móc mà còn luyện cho mình thói quen dậy sớm hàng ngày, tránh thói xấu ngủ nướng, các thành viên trong gia đình cũng có nhiều thời gian bên nhau hơn, quan tâm và chăm sóc lẫn nhau từ những phút đầu ngày. Vào ngày Tết thì lệ này còn thể hiện tinh thần sùng đạo, ơn đạo, mong muốn về tương lai tốt đẹp hơn ở phía trước.

 

Hướng theo lời Chúa Giê-su răn dạy “Hãy yêu thương nhau, như thầy đã yêu thương các con”, người Công giáo mỗi khi Tết đến xuân về lại đi thăm viếng, chúc Tết bà con họ hàng cũng như thăm viếng những người khác cùng xứ đạo. Ngoài ra, người xứ đạo không phân biệt bên lương bên giáo, nên ngày đầu xuân cũng là lúc để đi thăm và chúc Tết những người bạn bè thân thiết khác. 

 

Các đoàn thể Công giáo thường làm từ thiện đầu năm, quà do các giáo dân chung tay đóng góp sức người sức của, trao các phần quà Tết cho người tàn tật, người có hoàn cảnh khó khăn. Điều này thể hiện tinh thần bác ái, lá lành đùm lá rách của người dân xứ đạo.