Các nhà phong thủy cho rằng, sinh khí theo gió tản đi. Nếu có dòng nước chảy ngăn lại thì khí sẽ ngừng đi. Thủy có thể khiến long mạch dừng lại, tụ khí.
1. Can thủy là dòng nước chính của sông lớn, ví dòng sông như cái cây thì can thủy là thân cây.
Can thủy chia làm 2 loại: can thủy thành viên (can thủy tường thành) và can thủy tản khí. Can thủy tường thành có thể sử dụng, can thủy tản khí thì không.Can thủy tường thành là dòng sông lớn như bức tường thành vòng vèo, có tác dụng ngưng tụ khí mạch. Nếu dòng chảy xối xả, không quay đầu thì không bao bọc đất, núi, gò, đồi, không tạo ra huyệt địa tụ khí. Nếu dòng nước từ 10 - 20 dặm không uốn lượn thì không tạo thành đất đắc thủy.| Can thủy là dòng nước chính |
Can thủy tản khí là dòng nước chảy thẳng, xối xả, không uốn lượn, không bao bọc gò, đồi, núi. Nếu uốn lượn không bao bọc, không có dòng nhánh thì cũng không tạo ra đắc địa, huyệt cát.
2. Chi thủy là nhánh của can thủy ví như các cành cây được phân nhánh từ thân cây. Chi thủy không bao bọc đất thì cũng không thành huyệt. Các loại hình chi thủy gồm:- Loại thứ 1: Dòng chảy bên hữu ở trên của con sông lớn, chảy từ hữu sang tả; dòng nước bên tả cũng chảy từ hữu sang tả, 2 nhánh này gặp nhau, ngoằn ngoèo chảy đi gọi là 2 dòng hợp lưu tạo thành cục nhất thủy dẫn mạch.Có sách nói rằng: "Lưỡng thủy hợp, xuất chân long" (Hai dòng nước hợp sẽ xuất hiện chân long). Long mạch từ bên phải đến huyệt ở tả cục, trung long mạch rộng lớn nhưng phải tìm chỗ cắt các chi thủy, trước sau phải trái của gò Long Hổ có gò, núi bao bọc dày đặc. Lập mộ tại đây sẽ cát.Cục này 2 dòng nước gặp nhau, 2 bên tả hữu đều khóa, tam phân tam hợp, ngăn khí. Long mạch đến đây, khí long bị ngăn phải tụ lại. Dòng nước từ phía Tây đến càng phúc lớn.- Loại thứ 2: Dòng nước từ phía sau bên phải chảy vòng gò Huyền Vũ. Tuy không quay đầu nhưng dòng chảy từ bên trái uốn lượn đi, vẫn là chân khí. Chỗ dòng nhánh lớn có 1 nhánh từ trái chảy lên phía trước bao bọc sang phải gọi là bao ngoài. Lại có dòng nhánh ở mé phải của bên trái chia làm 2 nhánh nhỏ. Một nhánh chảy lên trên, 1 chảy xuống dưới tạo thành cái ao.Sa thủy quay đầu bên trái. Điều này gọi là thủy nghiêng kết huyệt, trước gò tiểu đãng tụ thủy. Nếu lập huyệt đối với gò tiểu đãng, phát khoa giáp.- Loại chi thủy giao giới thứ 3: Dòng nước từ Tây Nam và Đông Nam chảy tới Đông Bắc tạo thành nhánh phân giới ở Đông Bắc.Long Hổ sa kẹp ở trước sau huyệt mộ, ở giữa có dòng chảy phía trước. Trái phải có kim ngưu thủy bao bọc, dòng chảy ở giữa được gò hộ vệ tạo thành tam phân tam hợp, khí mạch ngưng đọng.Thủy phải có phân có hợp mới đẹp. Cục này tam phân tam hợp, dòng quay đầu về phía Tây không có thể trực sát, mộ phú quý toàn mỹ. Nếu thủy từ Đông Nam đến, long mạch càng tú lệ, tiếng tăm văn chương nhất thiên hạ".- Loại chi thủy giao giới thứ 4: Dòng chảy từ Đông Bắc hoặc Tây Bắc phân nhánh phía Nam, uốn lượn bên trái, phải, Long Hổ 2 bên giao nhau giống như cây xương rồng. Đây là mộ ngưỡng kết ngưỡng oa huyệt. Nếu được Long Hổ bao ở phía trước, phát càng nhanh.Khi đặt mộ nên xem sơn thủy lai triều. Nếu núi xa thanh tú, lập thuận chi huyệt. Nếu thủy bao như cung, dày đặc, thành quách trùng trùng, con cháu vinh hoa mãi mãi. Nếu dòng nước chảy từ Đông Bắc đến Tây Bắc phân tiết ở trái, phúc đức giảm.3. Khúc thủy là dòng chảy ngoằn ngoèo, uốn lượn, hình thành thế trường thành, luôn có huyệt kết. Khúc thủy có 2 loại:- Khúc thủy đơn triều: Dòng chảy chỉ có 1 nhánh chảy vòng vèo hình thành các thế tường thành khác nhau. Nếu đặt mộ ở thế này, cát xương, chủ phúc dày, phú quý lâu dài.- Khúc thủy triều đường: Có nhiều dòng nhánh, chảy bao bọc huyệt mộ tạo ra minh đường kín đáo tụ khí. Đây cũng là mộ đẹp, gia chủ vinh hoa, phú quý.4. Thuận thủy là dòng nước chảy thuận hòa bao bọc huyệt mộ.Lưu Cơ trong Kham Dư mạn hứng nói: "Long huyệt thuận thủy phải thấp, có gò đống bao bọc mới cát. Nước chảy phía trước ào ào, cho dù chân long cũng tai họa".Mậu Hy Ung trong Táng Kinh Dực nói: "Nếu long mạch có nghịch thế thủy thượng triều, thuận thủy hạ huyệt là nghịch thế. Nếu long mạch có thuận thủy hạ triều, nghịch thủy hạ huyệt là thuận thế". Theo Bí ẩn thời vận